Bedrijfsartsen met argusogen

Gelukkig is het geen ziekte. Met argusogen hoef je niet naar de oogarts. Probeer je te ontspannen, zeg ik tegen mensen met argusogen. Doe je ogen af en toe eens dicht. Want het is niet gezond om alles met argusogen te volgen. Dat leidt tot hoofdpijn en spanningsklachten.

Argus was een reus uit de Griekse mythologie. Hij had ogen over zijn hele lichaam. Argus Panoptes: hij die alles ziet. De goden zetten hem in om alles in de gaten te houden. Maar geen mens houdt het vol om de hele dag argwanend en wantrouwig in het leven te staan.

Mijn beroepsvereniging de NVAB lijkt dat wél na te streven, zo’n argwanende houding. Dat blijkt uit de recente notitie ‘Standpunt van delegatie van taken door de bedrijfsarts’. Wat is er aan de hand? Het wordt steeds moeilijker om aan bedrijfsartsen te komen. Weliswaar neemt de instroom in de opleidingen weer wat toe, maar die blijft ver achter bij de massa’s die met pensioen gaan. De werkgever is eindverantwoordelijk voor de re-integratie van zieke werknemers. Hij moet daarvoor een bedrijfsarts inzetten. Zo staat het nu eenmaal in de wet. Maar als die bedrijfsarts nu niet beschikbaar is? Dan gaat de werkgever op zoek naar hulptroepen. De laatste tien jaar zijn dat er steeds meer geworden. Casemanagers, re-integratiebegeleiders, verpleegkundigen, noem maar op. Bedrijfsartsen hebben terrein moeten prijsgeven. En nu probeert de NVAB dit terreinverlies een halt toe te roepen met een Standpunt.

Het Standpunt is geen aangename lectuur. Ik zie een lange lijst met taken die wel en die niet gedelegeerd mogen worden. De criteria daarvoor zijn volstrekt onduidelijk. Maar één ding is wel heel duidelijk. De NVAB erkent het terreinverlies niet. De taakdelegatie moeten we zien als een noodmaatregel. Het mag niet meer zijn dan – ik citeer – het niet structureel herverdelen van taken die in opdracht en onder toezicht worden uitgevoerd, waarbij de eindverantwoordelijkheid blijft bij de delegerende professional. Vooral dat ‘niet structureel’ is veelzeggend. Alsof de huidige noodsituatie van tijdelijke aard is. Zodra de beroepsgroep weer op volle sterkte is doen we het weer allemaal zelf! Intussen houden we die hulptroepen scherp in de gaten. Zijn die wel bevoegd en bekwaam genoeg om onderdelen van ons edele vak voor hun rekening te nemen? Je kunt niet argwanend genoeg zijn. Daarom gaat de NVAB alles en iedereen onder toezicht stellen.

Dat toezicht liegt er niet om. De NVAB stelt heel hoge eisen aan de delegerende bedrijfsarts. Die moet argusogen hebben om dat allemaal na te leven. Hij moet ‘structureel’ overleggen met de gedelegeerde. Die moet hem snel kunnen consulteren: binnen twee werkdagen, bij invasieve handelingen per direct. Wat zouden dat trouwens voor handelingen zijn? Spoedoperaties op de werkplek? Het stuk zegt er niets over. Het aantal gedelegeerden moet beperkt zijn. Hoeveel je er mag hebben staat er niet.

Al lezend zakt de moed je in de schoenen. Een collega verzuchtte: ‘Het is simpeler als we gewoon alles zelf blijven doen.’ Misschien is dat wat de NVAB ook wil. Heroveren van verloren terrein. Allemaal gewoon wat harder werken.

Taakdelegatie is een heilloze weg. Waarom niet de kant op van taakherschikking? Een arboverpleegkundige is mans en bekwaam genoeg om alle taken uit de lijst te vervullen. Dat zou een echte ‘structurele’ oplossing zijn. Daar is een wetswijziging voor nodig, maar dat zou wel de zittende bedrijfsartsen structureel ontlasten. Kunnen die zich concentreren op complexe casuïstiek en preventie van beroepsziekten. Daar gaat het toch om?

Argwaan en wantrouwen zijn slechte raadgevers. Met Argus is het niet goed afgelopen. De godin Hera kreeg in de gaten dat haar echtgenoot Zeus een affaire had. Om hem te betrappen droeg ze de alziende Argus op om Zeus in de gaten te houden. Maar Zeus was ook niet voor de poes. Hij stuurde de god Hermes op Argus af. Die zong Argus in slaap met muziek. Vervolgens doodde hij hem. Een roemloos einde van Argus’ spionageopdracht! En Hera? Die plantte al die ogen van Argus toen maar op de staart van de pauw, haar lievelingsvogel. Voor de sier.