Overschrijding budget is soms gouden ei

Voorzitterscolumn

De eerste paar maanden van het jaar staan altijd in het teken van hoe goed of hoe slecht we het in het voorgaande jaar hebben gedaan. Zeker in Den Haag wordt ook dit voorjaar weer met spanning uitgekeken naar gegevens over de miljarden die door de diverse ministeries in 2010 te veel zijn uitgegeven. Ook rond het ministerie van VWS gonst het alweer van de geruchten. Minister Schippers heeft al aangegeven een forse overschrijding op haar begroting te verwachten. Die overschrijding wordt door de bekende ‘welingelichte kringen’ op ruim 2 miljard geschat.

Laat ik u uitleggen waarom ik dat (deels) goed nieuws vindt. Iedere euro die namelijk in de zorg wordt uitgegeven, komt direct of indirect aan de patiënt ten goede, bijvoorbeeld via meer banen in de zorg, nieuwe medicijnen en vernieuwing van zorgproducten. Ik sluit daarmee aan bij onderzoeker Marc Pomp. In zijn boek ‘Een beter Nederland - de gouden eieren van de gezondheidszorg’ berekent hij dat iedere euro die in de gezondheidszorg wordt gestopt ruim 1,30 euro aan baten oplevert. En als je alleen naar de cure en de preventieve zorg kijkt, loopt dit bedrag zelfs op tot 2,30 euro. Voorwaar een rendement om in deze tijd jaloers op te zijn.

De zorgvraag trekt zich niets aan
van het bruto binnenlands product

Dit is uiteraard maar één kant van de medaille. Uitgaven in de zorg worden gefinancierd met premie- en belastinggeld. Als de premies en/of belastingen als gevolg van stijgende uitgaven worden verhoogd, dan heeft dit direct gevolgen voor de koopkracht. Zorgverzekeraars, zorgaanbieders, patiëntenorganisaties, het ministerie en de toezichthouders (NZa, NMa en IGZ) zijn gezamenlijk verantwoordelijk voor de beheersbaarheid van de zorguitgaven en moeten er oog voor hebben dat met elke euro efficiënt wordt omgegaan. Voor domeindenken is geen plaats meer. Maar we moeten er wel voor oppassen dat we de kostenontwikkeling in de zorg niet altijd alleen maar negatief benaderen. Iedere uitgave wordt uiteindelijk gedaan om mensen beter te maken of te verzorgen.

Misschien zet ik de zorgvraag van de patiënt wel te veel centraal, maar was er juist niet afgesproken dat we de financiering van de zorg zouden sturen op basis van de zorgvraag? Ik constateer echter dat er in de zorg nog steeds sprake is van aanbodsturing. En dat zal zo blijven ook, zolang het bruto binnenlands product (bbp) nog steeds de maat is voor alle plannen en besluiten. Immers, het Budgettair Kader Zorg wordt nog altijd afgemeten aan een percentage van het bbp.

Maar de zorgvraag trekt zich helemaal niets aan van dit economische begrip. Die krampachtige situatie, waarbij de collectieve baten en lasten de enige maatstaf vormen, dient dan ook doorbroken te worden. Anders wordt de patiënt uiteindelijk de dupe omdat de extra uitgaven direct aan hem doorberekend zullen worden.

Steven van Eijck, voorzitter LHV