Menselijke levensduur kent natuurlijke grens

Menselijke levensduur heeft een natuurlijke grens en die grens zal niet gemakkelijk te passeren zijn. Dat suggereert een analyse van demografische data door Xiao Dong e.a. (onder wie de bekende Nederlands-Amerikaanse geneticus Jan Vijg). Nature publiceert de resultaten.

Jeanne-Louise Calment (Arles, 21 februari 1875 - 4 augustus 1997) uit Frankrijk geldt tot dusver als de oudste mens ooit van wie de geboorte- en sterfdatum officieel vaststaan. Ze heeft Van Gogh nog gekend en leefde 122 jaar en ruim vijf maanden. Die leeftijd zou wel eens de natuurlijke grens kunnen zijn.

In de twintigste eeuw is de levensduur weliswaar steeds gestegen, maar de opgaande lijn is inmiddels sinds twee decennia afgevlakt. Dong e.a. keken naar de jaarlijkse maximum reported age at death (MRAD) in Frankrijk, Japan, het Verenigd Koninkrijk en de VS. Tot 1995 nam de MRAD jaarlijks met 0,15 jaar toe. Na 1995 zien we een geringe afname.

Uiteraard kan dat beeld het gevolg zijn van toevallige fluctuaties in de kleine samples waarvan de onderzoekers noodgedwongen gebruikmaakten. Maar veelzeggend is dat ze hetzelfde patroon aantroffen als ze de gegevens meenamen van stokoude mensen die bij overlijden juist onder die MRAD vallen.

Al eerder heeft Vijg de theorie opgeworpen dat veroudering het resultaat is van – zoals hij dat noemt – genomische en epigenomische ‘drift’: de geleidelijke accumulatie van onomkeerbare, random mutaties die maken dat cellen minder precies signalen afgeven en specifieke functies uitvoeren. Nu stellen hij en zijn medewerkers dat er mogelijk soortspecifieke systemen bestaan die beschermen tegen de onoverkomelijke schadelijke bijproducten van vaste genetische programma’s betrokken bij de regulering van ontwikkeling, groei en reproductie – zaken die bij de vroege levensfasen horen. Die beschermende maatregelen blijven niet oneindig ‘goed’: ze kunnen op den duur onderhevig raken aan genetische imperfecties. Dat maakt interventies om een langer leven mogelijk te maken weliswaar niet onmogelijk, maar wel heel gecompliceerd vanwege de enorme hoeveelheid ‘genetische varianten die als geheel de soortspecifieke levensduur bepalen’, aldus de onderzoekers.