Aantal gezonde levensjaren wereldwijd gestegen

Tussen 1990 en 2013 is de levensverwachting mondiaal gestegen van 65,3 jaar naar 71,5 jaar. Ook het aantal te verwachten gezonde levensjaren is in die periode omhoog gegaan: van 56, 9 jaar in 1990 naar 62,3 in 2013. Dat blijkt uit een studie door het Global Burden of Disease team waarvan de resultaten zijn gepubliceerd in The Lancet. De studie covert 188 landen.

Nog steeds zijn er echter landen waar de levensverwachting nauwelijks of niet stijgt, zelfs daalt: voorbeelden zijn Zuid-Afrika, Paraguay en Wit-Rusland. Bovendien zijn de verschillen tussen landen met de laagste en hoogste levensverwachting zeer groot. In Lesotho bedraagt die 45,5 jaar voor mannen en 51 jaar vrouwen; in Japan 80 jaar voor mannen en ruim 86 jaar voor vrouwen.

De cijfers laten zien hoe groot de impact van hiv/aids is geweest: het behoort tot de belangrijkste oorzaken van verlies van gezondheid in de periode die de onderzoekers bekeken: 1990-2013. Maar zeggen ze ook, dat wordt waarschijnlijk enigszins ‘goedgemaakt’ door de successen die op dat terrein de laatste jaren zijn geboekt.
hiv/aids staat in de top tien van ziekten die de ongezonde (laatste) levensjaren bepalen:

1 ischemische hartziekten
2 lagere luchtweginfecties
3 beroerte
4 lagerug- en nekpijn
5 verkeersongevallen
6 diarree
7 COPD
8 geboortecomplicaties
9 hiv/aids
10 malaria.

De variaties zijn zoals te verwachten groot: in westerse, hoge-inkomenslanden dragen ischemische hartziekten, cardiovasculaire aandoeningen, longkanker, depressie, COPD en diabetes veel bij aan ongezonde levensjaren. Terwijl in bijvoorbeeld Centraal-Azië factoren als neonatale encefalopathie en congenitale afwijkingen, in Zuid-Amerika verkeersongevallen en geweld, in West-Afrika malaria en in oost en zuidelijk Afrika hiv/aids van betekenis zijn.

De studie laat zien dat sociaaleconomische en demografische factoren – zoals inkomen per hoofd van de bevolking, vergrijzing, niveau van educatie, en vruchtbaarheidsgraad – verschillen in gezondheid en levensverwachting tussen landen voor ongeveer de helft kunnen verklaren. Maar dat gaat bijvoorbeeld niet op voor cardiovasculaire ziekten en diabetes.

De cijfers voor Nederland: in 1990 was de levensverwachting voor mannen hier bijna 74 jaar (aantal gezonde levensjaren: 64,5 jaar) en voor vrouwen 80 jaar (gezonde levensjaren: 68 jaar). Anno 2013 waren die cijfers voor mannen respectievelijk bijna 79 en 68 jaar, en voor vrouwen ruim 82 en 70 jaar. Nederland haalt daarmee niet de top tien.

1 Japan
2 Singapore
3 Andorra
4 IJsland
5 Cyprus
6 Israël
7 Frankrijk
8 Italië
9 Zuid-Korea
10 Canada

Henk Maassen

www.lancet.com, dx.doi.org/10.1016/S0140-6736(15)61340-X

dx.doi.org/10.1016/S0140-6736(15)61476-3

Lees ook:

In beeld: De kloof tussen arm en rijk (12 september 2013)

Arm en rijk (special) (12 september 2013)

Vrouwen in arme landen halen steeds vaker de 50 (11 september 2013)

Dokter, kom uit je spreekkamer (18 maart 2010)

Global health maakt artsen bescheiden’ (28 mei 2015)

Levensverwachting in Europa blijft stijgen (25 maart 2011)

Nederlanders worden ouder en zieker (24 juni 2014)