Gebroken vertrouwen

Een schrijnend voorbeeld van een herkenbaar probleem

De mogelijkheden om traumapatiënten naar een IC-bed te verwijzen, zijn onvoldoende, zo ondervinden artsen dagelijks aan den lijve. Als belangenorganisaties zwijgen, wordt het tijd voor de Raden van Toezicht om hun stem te verheffen.

Om 07.30 uur werd op de afdeling Spoedeisende Hulp een 14- à 15-jarig, vermoedelijk illegaal in ons land verblijvend Chinees meisje binnengebracht. Zij had getracht, in een poging gedwongen prostitutie met een aantal heren te ontlopen, met een laken van de derde verdieping van een flatgebouw te ontvluchten en was daarbij omlaag gestort. Kruipend over straat was zij door omstanders opgemerkt.

Niet beschikbaar

Opvang volgde volgens de gangbare principes en de circulatie werd gestabiliseerd. Röntgenonderzoek toonde beiderzijds een verbrijzelingsfractuur van het hielbeen met links tevens een luxatiefractuur van het enkelgewricht. Verder beiderzijds een dubbele bekkenfractuur en een wervelfractuur op het niveau van de eerste lendenwervel. CT-onderzoek toonde een zeer instabiele wervelfractuur met losliggende botdelen in het wervelkanaal. Neurologisch onderzoek liet een intacte ruggemergfunctie zien, maar de dreiging van een dwarslaesie was nadrukkelijk aanwezig.

Los van het feit dat in ons eigen ziekenhuis geen IC-bed beschikbaar was, bestond er een overduidelijke indicatie voor een doorverwijzing naar een universitair traumacentrum met ervaring in wervelletsels.

Rond 10 uur legden we contact met academisch ziekenhuis A. Daar was weliswaar plaats, maar overname was niet mogelijk vanwege gebrek aan operatietijd.

Vervolgens werd universitair centrum B gebeld. Na afstemming tussen de afdelingen heelkunde, orthopedie en neurochirurgie bleek dat opname niet kon plaatsvinden. Gezien de leeftijd van het slachtoffer verwees men ons naar de afdeling kinderchirurgie. Dit contact liep via iemand die op de operatiekamer bezig was. Dat maakte de conversatie lastig; uiteindelijk bleek ook hier geen plaats te zijn.

We belden met academisch centrum C. Na ons welwillend te hebben aangehoord, bleek dat er plaats was, maar er was onvoldoende staf voor de behandeling.

Tussendoor informeerden we bij het nabijgelegen regionale ziekenhuis, met traumazorgaspiraties, doch ook hier was geen opnamecapaciteit aanwezig.

Rond 14.00 uur volgde overleg met centrum D. Dit leek hoopvol; er was nog een IC-plaats. Men verzocht ons echter dringend om eerst de luxatiefractuur van de enkel operatief te verzorgen. Wij hadden hiermee gewacht omdat de enkel gespalkt redelijk stond en de voor de ingreep noodzakelijke narcose betekende dat het vervoer - kort na de operatie - met kunstmatige beademing zou moeten plaatsvinden, met alle gevolgen van dien.

Politie-escorte

De operatie werd opgestart en het slachtoffer werd onder narcose gebracht. Net begonnen meldde centrum D dat het patiëntje toch kon worden ontvangen, maar dan beslist niet beademd omdat iemand met een gebarsten buikslagader zojuist het laatste beademingsbed had bezet. Centrum D viel nu af, want de beademing afkoppelen was medisch gezien geen optie meer. Dus namen we contact op met academisch ziekenhuis E. Ook dit leek aanvankelijk hoopvol totdat we drie kwartier later werden teruggebeld: er was weliswaar plaats, maar er was geen anesthesioloog voor eventuele operaties of beademing.

Plotseling liet centrum D weten dat er toch weer een beademingsplaats beschikbaar was. We vroegen ons af, zou de patiënt met het gebarsten aneurysma ... ?

De voorbereidingen voor het transport werden getroffen. Gezien het tijdstip van dag (het was inmiddels 17.00 uur), de af te leggen afstand en de filewaarschuwingen vroegen we om een politie-escorte. Rond 19.00 uur was de ambulance klaar om te vertrekken. Maar wegens personeelsgebrek bij de politie werd het transport uitgesteld.

Onverdachte hoek

De beschreven problematiek is misschien extreem, maar voor werkers in de frontlinie van de gezondheidszorg wel heel herkenbaar. De vraag is wie de problemen in de gezondheidszorg nog keihard aan de kaak stelt. De belangenorganisaties van medisch specialisten en ziekenhuizen zijn kennelijk te veel politiek verweven om nog werkelijk hun stem te verheffen. En als ze al verbeteringen voorstellen, dan neemt de overheid die nauwelijks serieus.

Reglementair moeten de Raden van Toezicht de statutaire doelstellingen van ziekenhuizen bewaken. Zij zouden zich moeten verenigen en vanuit een nieuwe en hopelijk onverdachte hoek waarschuwen voor de neerwaartse spiraal van de gezondheidszorg. Een spiraal waarvan

- naar mijn stellige overtuiging - het dieptepunt nog niet is bereikt.

Patiënte is uiteindelijk rond 21.00 uur definitief opgenomen. Haar algemene conditie was inmiddels aanzienlijk verslechterd, hetgeen het transport aanzienlijk lastiger maakte. n

Met dank aan: P.P.M. van Zuijlen, agio heelkunde; D.P. Mackie, anesthesioloog; het Radboud Ziekenhuis van de Universiteit van Nijmegen voor de uiteindelijke overname van het slachtoffertje.

prof. dr. R.W. Kreis, chirurg,

voorzitter medische staf Rode Kruis Ziekenhuis Beverwijk

Correspondentieadres: Rode Kruis Ziekenhuis, Vondellaan 13, 1942 LE Beverwijk