Fibromyalgie anders bekeken

In het artikel van Bert Busard over fibro­myalgie en de mogelijkheden die een paradigmashift biedt (MC 27/2007: 1168) zitten enkele onwenselijke tegenstrijdigheden.

Ik bestrijd niet dat het gebruik van een relationeel communicatief paradigma in diagnostiek en behandeling bij deze aandoening geen gunstig therapeutisch resultaat kan hebben. Ik meen dat deze aandoeningen vergrote stressreactiviteit en veranderingen in centrale pijngewaarwording inderdaad met meer dan alleen aandacht voor een fysiologische causaliteit moeten worden benaderd.1 Het gaat hier bij uitstek om systemische aandoeningen die slechts te begrijpen zijn als in de verschijningsvorm de biologische, psychologische en sociale aspecten worden herkend en in de uitleg en het behandelvoorstel worden betrokken.

Om niet de indruk te wekken dat het daarmee aandoeningen zijn die alleen door psychiaters en psychologen kunnen worden behandeld, meen ik dat niet een nieuw of aanvullend paradigma wordt aangedragen.

Het dualisme in de gezondheidszorg en de onfortuinlijke scheiding tussen de behandeling van somatische en mentale aspecten van ziekten, van zieke mensen, moet worden geslecht door het in ere herstellen van het biopsycho­sociaal model. Dit kan eenzijdigheid, reductionisme of eclecticisme voorkomen. Het model kan verder worden uitgewerkt aan de hand van de meest recente neurobiologische en epidemiologische inzichten over de relatie tussen deze aspecten.2

Ik sta een pragmatisch model voor waarbij niet een scheiding maar een overbrugging, een verbinding tussen de aspecten van ons functioneren wordt gebruikt. Bij fibromyalgie is beide waar, of beter gezegd alles: er is een ondragelijke pijn en vermoeidheid (die is terug te brengen op een sensitisatie in het centraal zenuwstelsel), weinig contact met lichamelijke signalen en weinig veiligheid in het contact met anderen. Niet een tweede paradigma, maar een samenhangend medisch model voor alle facetten van ons functioneren is nodig om ook mensen met complexe ziekten een behandeling te bieden die groei en herstel kan brengen. Dan kan de arts als coach optreden in de zoektocht naar het eigen relationele antwoord: de verhouding naar jezelf, je lichaam en de verhouding naar de ander.

Delft, juli 2007

Maarten de Boo, psychiater

Literatuur

1. Abeles et al. (2007). Narrative review: the pathophysiology of fibromyaligia. Ann Intern Med. 15; 146 (10): 726-24.

2. Waterman GS en Brendel DH. (2005) The end of the biopsychosocial model? An assessment and alternatives. Symposium on de 158th Annual Meeting of the APA, Atlanta, GA.