Evaluatierapport: ‘Bevolkingsonderzoek darmkanker is succes’

3,85 miljoen mensen hebben tussen 2014 en 2017 deelgenomen aan het bevolkingsonderzoek darmkanker. Van hen had 6 procent te veel bloed in de ontlasting, 81 procent onderging een colonoscopie. Bij 50 procent van hen werd geen relevante afwijking gevonden (dus geen poliepen of een kleine poliep). Bij de andere helft werd wel een relevante bevinding gedaan. Bij 76.022 mensen (42%) werd een grote poliep gevonden en bij 14.084 mensen (8%) darmkanker.

Omgerekend betekent dit dat per duizend deelnemers bij bijna vier mensen darmkanker en bij bijna twintig mensen grote poliepen zijn gevonden. Dat blijkt allemaal uit een evaluatierapport dat deze week verscheen, en dat de screening omschrijft als ‘een succes’.

Uit het rapport blijkt ook dat tot en met 2016 jaarlijks ongeveer 2300 nieuwe gevallen van darmkanker zijn vastgesteld. Dit aantal lijkt sterk gestegen ten opzichte van voorgaande jaren en daarna af te nemen, maar die cijfers zijn nog niet definitief.

Sterftecijfers ten gevolge van darmkanker van de afgelopen jaren schommelen rond de 5000 (2014: 4910; 2015: 5127; 2016: 5154 en 2017: 5038). Volgens het rapport kunnen de grote poliepen en darmkankers die dankzij het bevolkingsonderzoek nu in een vroeg stadium worden behandeld, pas over een aantal jaar tot een verlaging van de sterfte leiden. Tot die tijd zijn er enkele kortetermijnindicatoren beschikbaar waaruit kan worden afgeleid of het bevolkingsonderzoek op koers ligt, zoals de stadiumverdeling van de darmkankers en het aantal intervalkankers (darmkanker die optreedt na een gunstige testuitslag).

Van de darmkankers die in het bevolkingsonderzoek gevonden zijn bevonden twee op de drie zich in een vroeg stadium (stadium I of II). Wanneer darmkanker aan het licht kwam door klachten, bevond slechts twee op de vijf zich in een vroeg stadium. Stadium I- en II-darmkankers hebben een betere  kans op overleving. De verwachting op basis van deze uitkomsten is daarom dat de sterfte aan darmkanker zal afnemen. De voorspelling is dat in 2030 jaarlijks bijna één op de vijf gevallen van darmkanker en ruim één op de drie sterfgevallen aan darmkanker wordt voorkomen door het bevolkingsonderzoek.

Dat de ontlastingstest in staat is om 85,5 procent van de darmkankers op te sporen (sensitiviteit) is hoger dan verwacht. Maar volgende rondes van de screening moeten uitwijzen of de gevoeligheid van de test hoog en daarmee het risico op het hebben van een intervalkanker laag blijft.

Onder alle personen die in de afgelopen vier jaar een inwendig kijkonderzoek hebben ondergaan, is 136 keer een ernstige complicatie opgetreden. Dit zijn omgerekend 7,4 ernstige complicaties per 10 duizend personen. Er zijn tussen 2014 en 2017 zelfs vier sterfgevallen geregistreerd. Dat maakt dat de kans op een fatale complicatie bij colonoscopie tussen de één op 40 duizend en één op de 10 duizend ligt.

www.rivm.nl/nieuws/bevolkingsonderzoek-darmkanker-succesvol