Meer aandacht voor leren van tuchtrecht

Het ministerie van VWS laat, in het kader van de toekomstbestendigheid van de Wet BIG, onderzoek uitvoeren naar het bevorderen van de lerende werking van het tuchtrecht. Dat komt op het juiste moment: ook een peiling onder het KNMG Artsenpanel laat zien dat dit beter kan.

Een stuurgroep waarin de KNMG participeert heeft de afgelopen anderhalf jaar diverse besprekingen gevoerd met het ministerie van VWS om nader te onderzoeken in hoeverre de Wet BIG toekomstbestendig is. De conclusie is dat het doel en het wettelijk kader van de Wet BIG volstaan, maar dat op onderdelen een nadere analyse en eventueel aanpassing gerechtvaardigd is. Daarom vindt in opdracht van VWS nader onderzoek plaats, onder meer naar de lerende werking van het tuchtrecht.

Verschillende meningen

In december 2019 deed de KNMG al een peiling onder het KNMG Artsenpanel naar hoe artsen tegen het tuchtrecht aankijken. Uit deze peiling, die door 862 artsen is ingevuld, blijkt dat 52 procent van de respondenten vindt dat het tuchtrecht zijn primaire doel bereikt: het bevorderen en bewaken van de kwaliteit van de beroeps­uitoefening. Maar een aanzienlijk deel van de ondervraagde artsen denkt daar anders over. Zo is 19 procent het hier niet mee eens, 5 procent helemaal mee oneens en 24 procent van de respondenten is neutraal.

Functioneren

Ook over hoe het tuchtrecht functioneert, lopen de meningen uiteen. Het tuchtrecht kent een repressieve en een preventieve functie. De eerste is gericht op het corrigeren en soms uitsluiten van de beroepsbeoefening van disfunctionerende beroepsbeoefenaren. De preventieve functie beoogt het professionele handelen te verbeteren door het verduidelijken en aanscherpen van de geldende normen. Het tuchtrecht kan dan werken als een waarschuwingsmechanisme en goed gedrag bevorderen. Of, zoals een respondent schrijft: ‘Het houdt iedereen scherp en heeft daardoor een preventief effect.’

Toch is over het functioneren van het tuchtrecht maar 30 procent van de respondenten positief, tegenover 18 procent negatief en 51 procent neutraal. En van de ondervraagde artsen die ervaring hebben met het tuchtrecht, heeft 50 procent dit als negatief ervaren, 22 procent als positief en 28 procent als neutraal. Tot slot is slechts 43 procent van de respondenten positief over de stelling ‘het tuchtrecht verduidelijkt de professionele norm en scherpt deze aan’.

Nieuwe wegen inslaan

Dat VWS nu opdracht heeft gegeven om onderzoek uit te voeren naar hoe de lerende werking van het tuchtrecht is te bevorderen, is dan ook een goede zaak. In de peiling van december 2019 geeft het KNMG Artsenpanel hiervoor al een voorzet. Op de vraag hoe de professionele norm is te verduidelijken, geven de respondenten drie richtingen aan:

1. benoem de leerpunten van de tuchtzaak expliciet in de uitspraak,
2. verbeter de motivering van de uitspraken en
3. analyseer tuchtuitspraken systematisch.

Dit laatste is waardevol als de analyse inzicht geeft in patronen, zoals menselijke of systeem-gerelateerde oor­zaken. Deze punten kwamen ook naar voren tijdens de KNMG-werkconferenties in 2019 en 2020. Daar bespraken vertegenwoordigers van federatiepartners, Patiëntenfederatie Nederland, de tuchtcolleges, de Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd en VWS hoe meer is te leren van het tuchtrecht.

Eerste stappen gezet

De uitkomsten van de peiling onder het artsenpanel laten zien dat er nog een weg te gaan is om ervoor te zorgen dat het tuchtrecht zijn doel bereikt. Daarover blijft de KNMG met alle betrokken partijen in gesprek. In de peiling is ook gevraagd naar de mening van artsen over de communicatie van de KNMG op het gebied van tuchtrecht. Zo maakte de peiling bijvoorbeeld duidelijk dat de KNMG-website voor artsen de grootste informatiebron is als het gaat om informatie over de werkwijze van het tuchtrecht. Op basis daarvan is de informatie op de website uitgebreid. Verder bleek dat de rubriek ‘Tuchtrecht’ in Medisch Contact de grootste informatiebron is als het gaat om tuchtuitspraken. Daarom komen hier nu vaker ongegronde klachten aan de orde. Juist van zaken die goed gaan, valt namelijk veel te leren.

auteurs

Anneloes Rube, adviseur gezondheidsrecht KNMG

Francisca Hardeman, beleidsadviseur KNMG