Paviljoen 3

Paviljoen 3, Bette Howland (vertaling: Barbara de Lange), Koppernik, 240 blz., 23,50 euro.

bestellen

Het was in 2015 dat een redacteur van een literair tijdschrift voor 1 dollar het boek W-3 van Bette Howland vond, waarop een aanprijzing stond van Saul Bellow. In 1974 gepubliceerd, maar eigenlijk nooit tot iemand doorgedrongen, en zo terechtgekomen in de ramsjbak. De redacteur las de roman en ging op zoek naar de auteur. Zo kwam er nieuwe aandacht voor Bette Howland en werd haar roman opnieuw uitgebracht.

W-3 is autobiografisch geworteld in een periode waarin de schrijfster, moeder van twee jonge kinderen, in 1968 psychisch ontspoorde. Na een overdosis slaappillen kwam zij terecht op een psychiatrische afdeling, Ward 3. Wat een toeval dat we op dat moment in Amsterdam de gevleugelde uitdrukking hadden ‘die is rijp voor paviljoen 3’, het psychiatrische paviljoen van het Wilhelmina Gasthuis. Haast vanzelfsprekend is Ward 3 daarom vertaald in Paviljoen 3. Het levert een nieuwe roman op uit het begin van de anti­psychiatrietijd. Duidelijk is dat nieuwe inzichten als patiëntenparticipatie al zijn doorgedrongen, maar dat eigenlijk niemand weet wat ermee gedaan kan worden. Patiënten en dokters worden met een scherpe pen gefileerd. Ook toen was de ggz in beleidsmatige zin al het afvoerputje van de gezondheidszorg, hetgeen te merken valt aan de belabberde omstandigheden op paviljoen 3 en het volstrekte gebrek aan aandacht voor de patiënten. Het is ook niet makkelijk om je neer te leggen bij eeuwige herhaling en weinig progressie. Op de afdeling is er slechts het passeren van de tijd, zegt Bette Howland. Een krachtige roman!