Boeken en films & zo
Frans Meulenberg
2 minuten leestijd

Boeken over geheugen: kunstenaar of thuiskok?

Plaats een reactie

GEHEUGENSPECIAL

Geen taal kan zonder metaforen. Neem Cees Nooteboom in Rituelen: ‘De herinnering is als een hond die gaat liggen waar hij wil.’ Waarbij de mens zich soms moet vasthouden aan de tafelrand – in Nootebooms Een lied van schijn en wezen – ‘om niet meegezogen te worden in die turbulente, verbrokkelde stoet van onaffe herinneringen’.

Rituelen, Cees Nooteboom, Bezige Bij, 210 blz., 15 euro.


Nicolaas Matsier hanteert in de roman Gesloten huis een verrassend culinair beeld om de trucs van het geheugen te beschrijven: ‘Het geheugen, met al zijn onbewuste trucs, is als een kok die een maaltijd opdient: gewoon gemaakt van wat zoal voorhanden is. Maar het is nooit dezelfde maaltijd. De herinnering zelf is de kunstenaar.’

Gesloten huis, Nicolaas Matsier, Bezige Bij, 349 blz., 15 euro.


Dat slotzinnetje onthult waarom juist literaire auteurs zo gefascineerd zijn door het geheugen. Herinneringen lijken op ruwe erts, dat gewonnen en verwerkt moet worden tot een verhaal. Wat een vorm van zingeving is.

In dezelfde roman duikt nog een metafoor op, die van archeoloog, die Matsier doet verlangen naar een exacte dateringsmethode, ‘zoals er een C-14-methode is die archeologen in staat stelt om aan de hand van hun kennis van de halveringstijd te berekenen hoe oud het object (…) moet zijn’.

Een lied van schijn en wezen, Cees Nooteboom, Bezige Bij, 93 blz., 12,50 euro.


Dit sluit aan bij de grootmeester van de weemoed, Rudy Kousbroek. Neem zijn cursus ‘afgraven van het eigen verleden’ in Een kuil om snikkend in te vallen – een prachtige metafoor overigens. Dat afgraven betreft het eigen bureau: ‘Bij het voorzichtig, laag voor laag verwijderen van de boeken en paperassen op de schrijftafel dringt men steeds verder door in de prehistorie.’

Een kuil om snikkend in te vallen, Rudy Kousbroek, De Harmonie, 139 blz., antiquarisch verkrijgbaar.


Het kan echter ook zonder weemoed, zoals Jan Eijkelboom het lot van het geheugen schetst: ‘Zand erover, aangestampt door een olifant met geheugenverlies.’ Frans Meulenberg

Een olifant met geheugenverlies, Jan Eijkelboom, Wagner&Van Santen, 58 blz., 15,50 euro.


Media en cultuur Boeken
Op dit artikel reageren inloggen
Reacties
  • Er zijn nog geen reacties
 

Cookies op Medisch Contact

Medisch Contact vraagt u om cookies te accepteren voor optimale werking van de site, kwaliteitsverbetering door geanonimiseerde analyse van het gebruik van de site en het tonen van relevante advertenties, video’s en andere multimediale inhoud. Meer informatie vindt u in onze privacy- en cookieverklaring.