Een bijwerking van limonadesiroop

Een vrolijk meisje van 14 maanden presenteerde zich op de spoedeisende hulp vanwege sinds twee opeenvolgende dagen pikzwarte ontlasting (zie foto) zonder bijkomende gastro-intestinale klachten. Anamnestisch waren er geen aanwijzingen voor epistaxis of ingestie van een corpus alienum. Zij gebruikte geen medicijnen of ijzer(ver)rijk(t)e voedingsmiddelen. Omdat we dachten aan melena werd aanvullend onderzoek verricht. Laboratoriumonderzoek toonde een licht verlaagd hemoglobinegehalte van 6,3 mmol/l (referentiewaarden 6,5-8,5 mmol/l), terwijl trombocytenaantal, leverenzymen, nierfunctie en stollingsonderzoek niet afwijkend waren. Een thorax- een buikoverzichtsfoto toonden geen afwijkingen. Vanwege het onbegrepen beeld werd zij opgenomen ter observatie. Omdat defecatie uitbleef werd zij gelaxeerd, waarna zij opnieuw pikzwarte ontlasting had.

Melena op de kinderleeftijd is zeldzaam. Het is een alarmsymptoom dat kan duiden op een hoge gastro-intestinale bloeding. Het is van belang om onderscheid te maken tussen melena en zwarte ontlasting door andere oorzaken, bijvoorbeeld ijzerinname. Anders dan zwarte ontlasting bij ijzergebruik is de weerschijn van melena niet groen, maar donkerrood.1 Middels een occultbloedtest op basis van immunoassay kan humaan hemoglobine in feces worden aangetoond. Dit levert geen foutpositieve uitslagen op na ijzerinname, in tegenstelling tot de peroxidasereactietest die tot voor kort werd gebruikt. De fecaaloccultbloedtest was negatief, waardoor verdenking op voedingsgerelateerde zwarte ontlasting ontstond.

Bij hernieuwd navragen bleek dat moeder onbedoeld een fles Roosvicee Ferro (1 mg/ml ijzer) had gekocht. Deze fles vertoont grote gelijkenis met Roosvicee Original Bosvruchtenmix. Roosvicee Ferro kan daardoor abusievelijk gekocht worden en, met name bij kinderen, gemakkelijk tot overdosering van ijzer leiden. Haar dochter van 11 kg dronk dagelijks tot vier glazen Roosvicee Ferro, wat overeenkomt met ongeveer 11 mg Fe per kilogram per dag (aanbevolen dosering ijzer bij ijzergebreksanemie volgens Kinderformularium 3 mg Fe/kg/dag). Dit kan verschillende gastro-intestinale bijwerkingen geven, waaronder zwarte ontlasting. Een verdenking op melena kan tot onnodige diagnostiek en ziekenhuisopname leiden.

Marije Koopman, aios kindergeneeskunde, Tergooi Blaricum

Annemarie Meenhuis, klinisch chemicus, Tergooi Blaricum

Frans Plötz, kinderarts, Tergooi Blaricum

Lars Kaufmann, radioloog, Spaarne Ziekenhuis, Hoofddorp

contact:

makoopman@tergooi.nl cc: redactie@medischcontact.nl

Voetnoot

1. Werkboek kindermaag-darm-leverziekten. Gijsbers et al. VU University Press 2014.

casus insturen

Heeft u ook een interessante casus voor deze rubriek?
Stuur tekst (max. 300 woorden) en beeld naar redactie@medischcontact.nl.