Verhoogde sterfte door tuberculose tijdens de covidpandemie

Volgens Europese cijfers zijn tijdens de covidpandemiejaren zevenduizend mensen meer overleden door tuberculose in de Europese regio van de WHO, dan tevoren ingeschat. Dat staat in het jongste Tbc-surveillance- en monitoringrapport van het Regionaal Bureau voor Europa van de WHO en het Europees Centrum voor ziektepreventie en -bestrijding (ECDC).

De Europese regio van de WHO omvat 53 landen en gebieden, inclusief een aantal in Centraal-Azië. Rusland en Oekraïne tellen ook mee.

De verhoogde sterfte is een direct gevolg van de pandemie en zou zich niet hebben voorgedaan als de tbc-diagnose- en behandelingsinspanningen tijdens de pandemie niet waren verstoord, zo stellen de onderzoekers in het rapport.

Herstellende

In het verslag worden de meest recente gegevens belicht, waaruit blijkt dat de regio herstellende is van de gevolgen van de covid-19-pandemie. Dat wil zeggen dat het testen, diagnosticeren en behandelen van tuberculose is toegenomen, maar nog niet helemaal op peil is. In 2022 is bij ruim 170 duizend mensen de diagnose tuberculose gesteld. Dat is het tweede jaar van geringe groei, na een fikse daling van 24 procent in tuberculosemeldingen in 2020 ten opzichte van 2019. Bij het gros (83%) gaat om longtuberculose. In Nederland zijn in 2023 overigens 710 mensen nieuwe tbc-gevallen vastgesteld, volgens het RIVM. Dat is een groei van 12 procent ten opzichte van 2022.

Kortere behandeling

Het aantal mensen met rifampicineresistente en multidrugresistente tuberculose (rr/mdr-tb) is in vergelijking met 2021 licht afgenomen (6%). In vergelijking met andere delen van de wereld, zijn er meer rifampicineresistente tuberculosegevallen in de Europese regio. Dat geldt zowel voor het aandeel nieuwe (24%) als eerder behandelde (54%) rr/mdr-tb-gevallen. Wereldwijd is dat aandeel veel lager; 3,3 procent en 17 procent. Positief is niettemin dat deze cijfers langzaam maar zeker verbeteren. Dit weerspiegelt volgens het rapport de opschaling van het gebruik van kortere, volledig orale behandelregimes voor patiënten met rr/mdr-tb.

Hiv

Naar schatting 12 procent van de mensen met tbc is tevens gediagnosticeerd met hiv. Er waren in 2022 circa 28.000 hiv-positieve tbc-gevallen, grotendeels in Rusland (50%) en Oekraïne (28%).

Het WHO/Europe-ECDC-rapport wordt jaarlijks gepubliceerd in aanloop naar Wereldtuberculosedag op 24 maart.