Nederlanders krijgen te veel pfas binnen via voeding en drinkwater
3 reactiesDe hoeveelheid poly- en perfluoralkylstoffen (pfas) die mensen binnenkrijgen via drinkwater en voeding, ligt boven de grenswaarde. Dit blijkt opnieuw uit een onderzoek van Schepens e.a. van het RIVM, dat deze week verscheen.
Pfas is een verzamelnaam voor circa zesduizend niet-natuurlijke chemische stoffen. Vanwege hun eigenschappen worden ze gebruikt in producten als smeermiddelen en antiaanbaklagen. Pfas zijn moeilijk afbreekbaar, en kunnen uiteindelijk in mensen en dieren terechtkomen.
Immuunschade
Eerdere studies hebben de schadelijke effecten van pfas voor het menselijk lichaam aangetoond: onder andere leverschade, een lager geboortegewicht en – al bij een zeer lage concentratie pfas – een slechter werkend immuunsysteem.
De European Food Safety Authority (EFSA) hanteert 4,4 ng/kg lichaamsgewicht aan pfas als een ‘tolerabele wekelijkse intake’ (TWI). Omdat de EFSA hierbij niet alle soorten pfas meeneemt gebruikt het RIVM pfoa-equivalenten (PEQ). Van pfoa (perfluoroctaanzuur), één van de bekendste pfas, zijn de grenswaarden goed onderzocht. De schadelijkheid van andere pfas wordt gerelateerd aan pfoa om zo met één maat te kunnen rekenen.
Grondwater
In samenwerking met de Universiteit van Wageningen werd in 2021 en 2022 de pfas-concentratie in verschillende voedingsproducten en in het drinkwater van verschillende leveranciers geanalyseerd. Voeding bleek een veel groter aandeel in de totale pfas-concentratie te hebben dan water, en grondwater bevat een lagere pfas-concentratie dan oppervlaktewater. Ook tussen voedingsproducten verschilt de concentratie; met name vis is een belangrijke bron.
Al deze verschillende concentraties werden bij elkaar opgeteld, waarbij werd gerekend met een gemiddeld Nederlands voedingspatroon. Voor de resultaten werd gebruikgemaakt van onder- en bovengrenzen, omdat sommige concentraties pfas niet goed te meten zijn. De ondergrens is het optimistische scenario en de bovengrens de waarschijnlijk overschatte concentratie. Bij iemand met grondwater als waterbron heeft de berekende langetermijnblootstelling aan pfas een gemiddelde ondergrens van 4,4 en een bovengrens van 26 ng PEQ/kg lichaamsgewicht per week. Bij ‘oppervlaktewaterdrinkers’ is dit respectievelijk 5,9 en 22 ng PEQ/kg lichaamsgewicht per week.
Zelfs in het meest optimistische scenario zitten Nederlanders dus boven de TWI-grens. Het RIVM adviseert om een gevarieerd voedingspatroon aan te houden, om zo af te wisselen tussen pfas-rijke en pfas-arme producten.
Lees ook
R. Dekkers
arts n.p. en scheikundige, Rhoon
De aarde is materiaal gezien aan afgesloten systeem, waarin reacties plaatsvinden tussen anorganische en organische verbindingen en onderling. Het geheel wordt op gang gehouden door energie-input van de zon.
Organische verbindingen zijn geëvolueerd... tot levende organismen, die zich in stand houden door consumptie van wat voorhanden is om zich daarmee voor te planten. Te noemen zijn micro-organismen, planten, dieren.
De aarde is te beschrijven als een bio-reactor. Bij aanvang weinig biomassa in een verhoudingsgewijs een overmaat aan voeding en nog geen afvalprodukten. De toename van biomassa verloopt als een exponentiële funktie tot de groei beperkt wordt door gebrek aan voeding, ophoping van afval of een organisme, dat het eerste organisme gaat consumeren.
Vervang in deze vergelijking organisme door homo sapiens. Een ongeremde vermeerdering met een oneindige behoefte een consumeren met ophopend afval als bijprodukt.
Verminderde fertiliteit kan in deze context een rem op de bevolkingsomvang zijn. Fertiliteitsproblematiek: een individueel probleem bij ongewenste kinderloosheid versus een collectief probleem voor de wereldbevolking.
J.A.P. . van Haastrecht
bedrijfsarts niet praktiserend, Den Haag
In de bespreking van het RIVM-rapport "Risk assessment of exposure to PFAS through food and drinking water in the Netherlands " ontbreekt de mogelijke opname via longen door inademing van de alom met deeltjes verontreinigde lucht en een mogelijke o...pname door de huid. Uitermate actueel benoemt de auteur in de bespreking ervan in MC schadelijke effecten voor de mens zoals leverschade, een lager geboortegewicht en – al bij een zeer lage concentratie pfas – een slechter werkend immuunsysteem. Actueel, nu in deze tijd van veranderingen dan wel transitie van de gezondheidszorg vingers worden uitgestoken naar mensen met een (veel) te hoge BMI. Het werpt niet alleen de vraag op hoe om te gaan met een verlies aan lengte bij het ouder worden en het daarbij passend gewicht voor het berekenen van de BMI. Het werpt ook de vraag op, hoe schadelijk het is om af te vallen door aan gewicht te verliezen via een meer bewegen, door een ander leef- en eetpatroon. Immers, het menselijk lijf wist en weet geen raad met al dat wat in de levensloop ergens in het lijf is gekomen,. Eenmaal in de bloedbaan gebracht is uitscheiding via lever of nieren niet mogelijk. Zit de PFAS e.a. ergens in vetweefsel, bijvoorbeeld een myelineschede? In een celmembraan, al dan niet receptorfuncties verstorend? Wellicht heeft het een methylgroepje van DNA van zijn plekje verdrongen met grote gevolgen nadien? Liposuctie zonodig gevolgd door buikwandcorrectie lijkt mij de meest effectieve en efficiënte behandeling om uit de gevarenzone voor aan nageslacht overdraagbare epigenetische veranderingen, voor hart-en vaatziekten, voor diabetes 2, immuunziekten en meer te geraken.
Aansluitend bij de reactie van J.M. Keppel Hesselink: het "later" lijkt reeds nu aangebroken, signalerend publicaties zoals:
Cardenas-Iniguez, C.; Burnor, E.; Herting, M.M. Neurotoxicants, the developing brain, and mental health. Biol. Psychiatry Glob. Open Sci. 2022, 2, 223–232.
Shorey-Kendrick, L.E., Roberts, V.H.J., D’Mello, R.J. et al. Prenatal delta-9-tetrahydrocannabinol exposure is associated with changes in rhesus macaque DNA methylation enriched for autism genes. Clin Epigenet 15, 104 (2023). https://doi.org/10.1186/s13148-023-01519-4
J.M. Keppel Hesselink
arts-farmacoloog, Bosch en Duin
Belangrijk is om dit aan te vullen met andere toxinen die eveneens ophopen in voedsel en drinkwater, en al deze klasse van substanties komen in ons lijf....Persistent Organic Pollutants (POPs), Polybrominated Diphenyl Ethers (PBDEs), zware metalen, ...pesticiden, herbiciden en mycotoxinen om maar eens wat op te hoesten, naast microplastics die sowieso overal ronddwarrelen en drijven.
Het zou mij niets verbazen als later zal blijken dat de wereldwijde afname in fertiliteit en toename van neurodegeneratieve aandoeningen zoals Parkinson allemaal terug te voeren is op het feit dat wij ons milieu voor onszelf verpest hebben. En helaas voor het hele ecosysteem. Dat die fertiliteit afneemt helpt dan wel misschien weer met het afnemen van deze menselijke druk op de ecosystemen.