Weinig ongerustheid over Amerikaanse toestanden

Het Nederlandse zorgstelsel is en blijft socialer dan het Amerikaanse. Dat zeiden vertegenwoordigers van de zorgsector na het zien van Michael Moore’s documentaire Sicko.

In Sicko toont Moore op virtuoze wijze de tekortkomingen van het Amerikaanse zorgstelsel. In aangrijpende beelden laat hij zien dat zelfs het bezit van een zorgverzekering geen garantie is voor een zorgeloos bestaan. Schrijnend is het relaas van het oudere echtpaar dat noodgedwongen intrekt bij hun dochter. Nadat de man meerdere hartaanvallen kreeg en de vrouw kanker, liepen de ziekenhuisrekeningen zo snel op dat het eigen huis moest worden verkocht.

Even treurig is het verhaal van de weduwe die haar man verloor aan nierkanker. De zorgverkering van de werkgever weigerde vergoeding van een experimentele stamceltransplantatie die mogelijk levensreddend zou zijn.

Tussendoor toont Moore mensen die om futiele redenen (te dik, te licht, ooit besmet met een schimmelinfectie) uit een zorgverzekering worden gehouden, anderen die om vergelijkbaar futiele redenen geen vergoeding krijgen voor noodzakelijke zorg en een reeks van ex-werknemers van zorgverzekeraars die vol walging over hun vroegere werk spreken. Om zijn betoog over de Amerikaanse wantoestanden kracht bij te zetten, reisde Moore naar Canada, Groot-Brittannië, Frankrijk en Cuba.

Daar, zo laat hij zien, is de gezondheidszorg een van staatswege georganiseerde voorziening die voor burgers kosteloos en drempelloos toegankelijk is. Vol ongeloof stelt hij vast dat de Franse regering na een bevalling zelfs mensen langs stuurt die bij de jonge moeder thuis een wasje komen draaien.

‘Een karikatuur’, oordeelde hoog­leraar gezondheidsbeleid en -economie Erik Schut vorige week tijdens een debat van Zorgbelang Nederland over de film. Volgens Schut is de werkelijkheid gecompliceerder dan Moore doet voorstellen. Er zijn misstanden in de VS, maar zorgverzekeraars zoals Kaiser Permanente lopen ook voorop bij het ontwerpen van preventieve zorgprogramma’s. En in bijna alle Europese landen spelen private zorgaanbieders een rol van betekenis.

Zorgbelang Nederland organiseerde het debat vanwege de vrees dat het nieuwe Nederlandse zorgstelsel op termijn leidt tot Amerikaanse toestanden. Een toename van het aantal klachten over zorgverzekeraars zou daarop wijzen. Die notie wordt eigenlijk door niemand gedeeld. ‘Het Nederlandse systeem kent 100 procent acceptatieplicht voor de basisverzekering’, aldus Arend Hermans van het ministerie van VWS. ‘Bovendien is de inhoud van het basispakket een zaak van de politiek en niet van de markt, zoals in de VS.’

Bestuurslid Ruben Wenselaar van Menzis wijst er op dat verzekeraars een vergoeding uit het Vereveningsfonds krijgen wanneer zij onevenredig veel ‘ongezonde’ klanten hebben. In Nederland is de onderlinge solidariteit verankerd in het systeem, luidt de conclusie. Alleen bestuursvoorzitter Leon van Eijk van de Alysis Zorggroep is niet helemaal gerust. ‘Als je de waarborgen voor die solidariteit weghaalt, zit je voor je het weet in de Amerikaanse situatie.’

Sicko gaat op 22 november in première in de Nederlandse bioscopen. << RC

Beeld: A-film