Vroegdiagnostiek Alzheimer

De ziekte van Alzheimer is in een heel vroeg stadium op te sporen, mits daarvoor de juiste psychologische tests worden aangewend. Vroege opsporing is zinvol, omdat alleen dan medicatie enig effect heeft.

De psychologen Pauline Spaan en Jeroen Raaijmakers, verbonden aan de Universiteit van Amsterdam, en de neuroloog Cees Jonker van de VU publiceren in het septembernummer van Neuropsychology de resultaten van een onderzoek waarin ze aan de hand van data van 119 deelnemers aan de Longitudinal Aging Study Amsterdam de tests bepaalden waarmee de ziekte van Alzheimer het best is te voorspellen.

Het best scoren tests waarin een beroep wordt gedaan op het semantisch geheugen (betekenis van woorden en feiten) en het impliciet geheugen (leren zonder te weten dat je iets leert: het zogeheten priming). Dat Alzheimer-patiënten op die tests slechter presteren dan de algemene populatie en ook slechter dan mensen die geheugenproblemen hebben door de milde cognitieve achteruitgang die nu eenmaal gepaard gaat met het ouder worden, heeft waarschijnlijk te maken met het feit dat ze woorden die qua betekenis met elkaar verwant zijn onvoldoende ‘diep’ in het brein vastleggen. En dat vindt weer zijn oorzaak in het feit dat deze patiënten de daarvoor noodzakelijke semantische kennis (informatie die betrekking heeft op betekenis) hebben verloren.

Opmerkelijk is dat een veelgebruikte test die een beroep doet op het episodisch geheugen (wat is er zojuist gebeurd, wat is er zopas gezegd, wat heeft u net gelezen?) juist onvoldoende predictief blijkt.

Een ander artikel in hetzelfde nummer van Neuropsychology van Janet Duchek en David Balota bevestigt dat patiënten met de ziekte van Alzheimer al heel vroeg symptomen vertonen die wijzen op storingen in de selectieve aandacht. Hetgeen zich, zoals bekend, ook manifesteert in hun worsteling met het correct uitvoeren van alledaagse activiteiten die veel informatieverwerking vergen, zoals auto-rijden. << HM

Neuropsychology, 2005 (19): 629-40 en 687-95