Ouderen bepalen uw toekomst
1 reactie‘De zorg bezwijkt onder toevloed grijze patiënten’, kopte Het Parool vorige week over de laatste nota van de Raad voor de Volksgezondheid en Zorg. De nota waarschuwt voor een zorginfarct als we de sector niet snel omvormen.
Het is geen loos dreigement. De weerslag van dit rapport zal niet als vulkanische as vanzelf neerdwarrelen, waarde collega’s. Integendeel. We zijn met grote brokken van ons zorgaanbod de verkeerde richting ingeslagen. Hoezo vraaggestuurd? Waarom komen zo veel ouderen slechter het ziekenhuis uit dan ze erin gingen? Versnippering, polyfarmacie, slecht voorbereid ontslag, onvoldoende kennis van geriatrie. De bulk aan zorgvragen verschuift inmiddels heel snel van acuut en curatief naar meervoudig en chronisch. Van episodische ziektes, enkelvoudige aandoeningen en hun behandeling naar behoud van functies en zelfredzaamheid.
Ouderen met multimorbiditeit bepalen het beeld. Het suffe is dat we daar (nog) nauwelijks medische richtlijnen voor hebben. Noch over diagnostiek, noch over behandeling, noch over begeleiding. Laat staan dat we over een bijpassende structurele financiering beschikken. En zijn de medisch specialisten die we nu opleiden, eigenlijk op die taak berekend? De huisartsen en de artsen met het voor- of achtervoegsel ‘ouderen’ in hun functieaanduiding wel.
Leuk hoor al die superspecialisaties, ik gun het u graag. Maar vraagt de patiënt van de nabije toekomst in hoofdzaak toch niet wat anders? Het zou om meerdere redenen een goeie stap zijn om het voorstel van de NFU voor het opleiden tot basisspecialist MaNaMa (blz. 729: De medisch specialist van straks) snel in te voeren. Ook het verse KNMG-standpunt ‘Sterke medisch zorg voor kwetsbare ouderen’ mag niet in de onderste bureaulades belanden. De vertaling van vrijblijvend standpunt naar de praktijk is door de federatie gelukkig stevig ingezet.
Lees de vele bijdragen erover op pagina’s 710 (Sterke zorg voor kwestbare oudere), 729 (De medisch specialist van straks) en 735 (KNMG-voorzitter: Kwestbare ouderen: ook uw zorg) De voormalige verpleeghuisarts, de huidige ‘specialist ouderengeneeskunde’, krijgt een prominente (consultatieve) rol in de vele plannen. Alle huisartsen kregen over het consulteren van deze collega afgelopen week een folder in de bus (zie www.medischcontact.nl).
Alleen zuur dat het aantal specialisten ouderengeneeskunde en de instroom volgens onze arbeidsmonitor geen gelijke tred houdt met de vraag (blz. 722: Lichte daling aantal vacatures). Onbekend maakt onbemind, maar ook een betere salariëring die past bij het belang dat in deze beroepsgroep wordt gesteld, is belangrijk en zal zich op korte termijn al terugverdienen.
Ben Crul
Lees de folder van Verenso: Het consulteren van een specialist ouderengeneeskunde -Praktische informatie voor de huisarts
,
Creatief oud worden
"Ouderen bepalen uw toekomst" is de titel van de hoofdredactionele column, uit de MC "Het wankelende evenwicht van ouderen".
Op de hem eigen wijze geeft collega Crul een mixture van kritische waarschuwingen en stimulerende uit...dagingen.
Eén van de waarschuwingen: De polyfarmacie. Daarmee associeert men onmiddellijk de gewoonte, die insluipt bij "bejaarden- en verzorgingstehuizen", dat de bejaarde bij binnenkomst een contract moet ondertekenen, "dat hij/zij zich niet zal verzetten tegen gedwongen psychiatrische medicatie". Men proeft daarin al een door de farmacie opgedrongen medicatie, die primair de belangen van de farmaceutische industrie ten goede komt, (zie o.a. Farmaceutisch Kompas 2010, p. 112.)
Elk mens bevindt zich bij voortduring op de kruising van twee vectoren. Die van de lijn van de levensloop, van de conceptie tot het graf. En van de kruisgewijs daarop de somato-(bio)psychosociale vector, die met de lijn van de levensloop meeverandert.
Het leven is daarom een voortdurend her-beginnen, ook voor de zieke en bejaarde mens. En elk herbegin vereist nieuwe creativiteit, die niet bij de voordeur van de bejaardencentra kan worden vastgelegd.
Een belangrijk standaardwerk voor het onderhavig onderwerp vind ik daarom nog steeds de in 1967 samengestelde bundel "Psycho Dynamic Studies on Aging: Creativity, Reminicing and Dying", edited by Sidney Levin, M.D. and Ralph J. Kahna, M.D. (International Universities Press, NY). De proceedings van het gelijknamig symposium in 1964 van de Boston Society for Gerontologic Psychiatry, Inc., opgericht in 1960 (de oudste op dit gebied). Tevens begon deze Boston Society in 1967 met de bi-annual Official Journal of Geriatric Psychiatry.
Dank zij een ZWO (nu NWO) stipendium in 1962 voor een studiereis in de UK en USA voor de bestudering van Life Cycle Development, maakte ik daar toen kennis met het Boston Medical Center, waar de uit Wenen gevluchte hoogleraar Mrs. Grete Bibring, M.D. dit Life Cycle Psycho-dynamic project had opgezet.
Sindsdien heb ik steeds een deel van mijn werkzame tijd besteed aan psychotherapie met bejaarden, tot op de dag van vandaag. Want zeker kunnen veel bejaarden bij een herbegin van een levensperiode op hoge leeftijd, bijvoorbeeld bij de intrede in een bejaardencentrum, een psychotherapeutisch steuntje goed gebruiken.
Dat geldt ook bij het stervensproces, dat creatief kan zijn, mits goed begeleid.
Tot slot daarom het vers van de bekende Ierse dichter Brendan Behan 'De klokken van de dood'. Op muziek gezet door de Griekse componist Mikis Theodorakis. En in de Nederlandse vertaling gezongen door Liesbeth List.
"Hoort gij de klokken van de dood?
Nee dood je maakt mij toch niet bang,
ik leef nog wel duizend jaren lang.
Hoort gij de klokken van de dood?
Blijf bij mij tot de dood verschijnt;
blijf bij mij - en vergeet me dan."
Sjef P. Teuns, M.D.
Amsterdam 24-04-2010
www.sjefteuns.nl