Oordruppels beste keus bij loopoor
7 reactiesKinderen met trommelvliesbuisjes en een loopoor zijn het snelst van de klachten af met antibiotica-corticosteroïd oordruppels. Dit concluderen Thijs van Dongen en andere Nederlandse onderzoekers op basis van vergelijkend onderzoek dat in de New England Journal of Medicine verschijnt.
In Nederland krijgen ongeveer 40.000 kinderen per jaar trommelvliesbuisjes. In het eerste jaar na plaatsing maakt bijna 70 procent van hen minimaal één keer een periode mee dat er vocht uit het oor komt: otorroe, oftewel een loopoor. Een kind kan er ziek van zijn, het oor kan stinken en pijn doen. Een probleem dat minimaal 28.000 keer per jaar voorkomt: daarvan zal dan wel bekend zijn hoe het moet worden aangepakt? Nee dus. Dat blijkt ook wel uit de grote variatie in aanpak die verschillende Nederlandse artsen erop nahouden, zegt promovendus Thijs van Dongen: ‘Het hangt nogal af van welke arts je ziet: de een wacht af, de ander behandelt snel, deze met orale antibiotica, de volgende met oordruppels. Dat is ook niet zo vreemd, want er was geen bewijs voor welke aanpak het beste was, en de richtlijnen zijn dus ook niet eenduidig. In de NHG-standaard staat dat kan worden afgewacht, het effect van druppels beperkt is en zo nodig een kuur orale amoxicilline-clavulaanzuur kan worden gegeven. In Groot-Brittannië wordt een vergelijkbaar beleid aangehouden, terwijl in de VS juist sneller naar oordruppels wordt gegrepen.’
Eerdere studies naar het onderwerp waren volgens Van Dongen niet goed opgezet: ‘Te veel exclusiecriteria, te weinig kinderen of alleen een vergelijking tussen orale en lokale antibiotica. Terwijl we ook willen weten of behandelen beter is dan afwachten.’ Dat laatste lijkt op basis van hun studie het geval. In deze gerandomiseerde, niet-geblindeerde studie werden 230 kinderen (1 tot 10 jaar oud) geïncludeerd die langer dan twee weken trommelvliesbuisjes hadden en minder dan 7 dagen otorroe. Kinderen met bepaalde chronische aandoeningen, een zeer recente episode van otorroe of zeer vaak voorkomende looporen mochten niet meedoen.
Ze werden in drie groepen verdeeld: een groep kreeg oordruppels (hydrocortison-bacitracine-colistine oftewel Bacicoline-B), een groep kreeg oraal amoxicilline-clavulaanzuur, en bij de derde groep werd afgewacht. De ouders hielden een dagboekje bij waarin zij onder meer symptomen beschreven. Na twee weken en na een half jaar werden de oren door de onderzoekarts beoordeeld.
Na 2 weken had nog maar 5 procent van de kinderen in de oordruppelgroep een loopoor, tegenover 44 procent in de orale-antibioticagroep en 55 procent in de afwachtend-beleidgroep. Het verschil in mediane – dus niet de gemiddelde - duur van de otorroe lag op respectievelijk 4, 5 en 12 dagen. Van Dongen: ‘Dat lijkt klein, maar het verschil was wel overtuigend significant.’ De oordruppelgroep bleek het ook op de langere termijn beter te doen: na een half jaar was het mediane aantal dagen waarin de kinderen een loopoor hadden gehad respectievelijk 5, 14 en 18 dagen.
Voor Van Dongen, die zelf kno- of huisarts denkt te gaan worden, is het nu duidelijk: ‘Bij deze kinderen heeft het weinig zin om af te wachten. Na een week wachten heeft driekwart nog last, dat is veel. Met druppels zijn ze sneller van de klachten af en krijgen ze minder vaak een recidief.’ Volgens Van Dongen bleek uit eerder onderzoek dat ontwikkeling van antibioticaresistentie vrijwel niet optreedt bij lokale behandeling: ‘In ieder geval vele malen minder dan bij systemische behandeling.’ Zullen nu alle richtlijnen worden aangepast? Van Dongen is voorzichtig: ‘Maar we zullen er zeker op aansturen dat bij de herziening van de NHG-richtlijn onze studie wordt meegenomen.’
Sophie Broersen
Links:
- A Trial of Treatment for Acute Otorrhea in Children with Tympanostomy Tubes
N Engl J Med 2014; 370:723-733. Doi: 10.1056/NEJMoa1301630 - Samenvatting
- NHG-standaard Otitis media met effusie
Meer nieuws
W.F.J. Kools
huisarts, WASPIK
Leuk praktisch artikel.
Als ik het goed lees is na een of twee weken wachten respectievelijk een kwart en de helft genezen. Dan pas Bacicoline erin kan dus ook een optie zijn.
Een goede schoonmaakinstructie VOOR het druppelen hoort er ook bij: De ge...hoorgang zo veel mogelijk schoonmaken met bijvoorbeeld een tot een punt gedraaide tissue wat het debris kan opzuigen.
F.P. Hohmann
huisarts, ROTTERDAM
Mooie uitkomst. Maar let wel: dit geldt voor kinderen met loopoor en TV buisjes (meestal gekregen ivm frequente otitis media). Bij een loopoor na een TV perforatie bij een incidentele otitis media (dus bij kinderen zonder TV buisjes) is het nog de vr...aag of er direct oordruppels gegeven moeten worden of dat het spontane beloop afgewacht kan worden zoals in de NHG-standaard geadviseerd wordt. Laten we de KNO populatie niet verwarren met de huisartsenpopulatie… Wellicht een mooi aanvullend onderzoek om ook in deze populatie meer duidelijkheid te verkrijgen over de optimale behandeling?
B. van Pinxteren
huisarts, DE MEERN
Voor alle duidelijkheid: de NHG-standaard Otitis media met effusie geeft de volgende aanbeveling:
"Als anamnestisch en otoscopisch geen andere afwijkingen worden gevonden, is er geen bezwaar tegen het voorschrijven van antibioticabevattende oordrupp...els, maar het effect is beperkt. Bij langer durende otorroe en algemeen ziek zijn, is een orale kuur amoxicilline-clavulaanzuur te overwegen."
en in de erbij horende noot staat onder meer:
"In een systematische review bleken bij de behandeling van looporen met een trommelvliesperforatie oordruppels met quinolonen het meest effectief en effectiever dan orale antibiotica. Hierbij ging het echter om kinderen met een perforatie na een ontsteking en kinderen met trommelvliesbuisjes. In een gerandomiseerd onderzoek onder 66 kinderen met otorroe op basis van een trommelvliesbuisje, bleek toediening van amoxicilline-clavulaanzuur het aantal dagen otorroe significant te verminderen."
Net even anders dus dan in het artikel hierboven en kennelijk redelijk in lijn met de bevindingen van Van Dongen.
R.M. van Haastert
KNO-arts, Hoorn
Blij om te zien dat hetgeen voor KNO-artsen al decennia 'common practice' was nu ook evidence based is aangetoond. Gedurende de gehele periode dat ik werkzaam ben als KNO-arts heb ik huisartsen ervan proberen te overtuigen dat het geven van kuren ant...ibiotica bij looporen niet zinvol is. Steeds wordt er echter terugverwezen naar een (nu aantoonbaar achterhaalde) NHG-standaard en wordt dit advies terzijde geschoven. Dit relaas zou naast zovele andere voorbeelden kunnen dienen om onze afhankelijkheid van 'richtlijngeneeskunde' weer eens onder de loupe te nemen.
Overigens moet ik bekennen dat de farmaceutische industrie (die nog steeds in haar bijsluiters stelt dat oordruppels niet bij een perforatie gegeven moeten worden) en onze wetenschappelijke vereniging ( die reeds jaren geleden een richtlijn publiceerde waarin gesteld dat de zeer geringe kans op een ototoxisch effect teniet wordt gedaan door de beschermende werking van mucosazwelling en wegvalt tegen het mogelijk ototoxische effect van de ontsteking zelf) ook niet geheel vrijuit gaan. Meer gecoordineerd overleg had deze inzichten al lang geleden kunnen laten leiden tot een algemeen geldend inzicht. Het had heel wat overbodige antibioticaconsumptie voorkomen...
C.S. Aarts
Huisarts, VREELAND
Interessante uitkomst. Opmerkelijk is echter wel dat het Farmacotherapeutisch Kompas bij Bacicoline-B als contraindicatie 'een trommelvliesbeschadiging e/o perforatie' vermeld waarvan bij TV-buisjes of loopoor per definitie sprake van is (uitgezonder...d loopoor tgv otiitis externa).
G.A. den Ouden
Huisarts i.o., GEULLE
Nu nog een onderzoek dat de verschillende druppels met elkaar vergelijkt. Wie weet heeft alleen het spoelende effect van de druppels ook wel een voordeel.
S.A. van Belle
huisarts, HAULERWIJK
Dit geldt ook voor de meeste andere druppels, op een nascholing heb ik het eens nagevraagd bij een hooggeleerde collega, deze gaf als antwoord dat het risico niet geldt zolang het oor loopt. Sindsdien geef ik het advies de druppels te stoppen als het... oor niet meer loopt.
Maar of dit juist is? het berust op 1 expert opinion.