IGZ: ‘Medicatiedossiers onbetrouwbaar’

Huisartsen noch apothekers hebben een goed en volledig beeld van de medicijnen die hun patiënten gebruiken. Daarom is het belangrijk dat zij dat onderwerp geregeld ter sprake brengen.

Dat blijkt uit een verkennend onderzoek van de Inspectie voor de Gezondheidszorg (IGZ) naar de naleving van de richtlijn Overdracht van Medicatiegegevens binnen de eerste lijn. Volgens de richtlijn, die de veldpartijen in 2008 ontwierpen, moeten zorgverleners altijd kunnen beschikken over een actueel medicatieoverzicht van de patiënt. Een object van dit eerste inspectieonderzoek was de medicatie van 24 patiënten met een reumatische aandoening: hun werd gevraagd welke middelen zij gebruikten en vervolgens werd bij hun huisarts en apotheker, of (in twee gevallen) apotheekhoudend huisarts, bekeken wat dáár in het dossier was vastgelegd.

Dat bleek niet mee te vallen. Bij slechts vier patiënten stond bij de huisarts én de apotheker correct geregistreerd wat zij zelf zeiden te gebruiken. Voorbeelden van wat er mis bleek: een huisarts die, anders dan de apotheker, niet wist dat zijn patiënt fenylbutazon gebruikte of een apotheker die, anders dan de huisarts, niet wist dat een patiënt goudinjecties kreeg, een belangrijke contra-indicatie voor het maken van röntgenfoto’s; of een huisarts en apotheker die geen van beiden wisten dat de patiënt van een andere arts het antiallergicum Tavegil voorschreven had gekregen, of prednison. Opvallend genoeg bleek ook de registratie van de beide apotheekhoudende huisartsen verre van up-to-date. ‘Let wel’, zegt projectleider Caroline de Bruijn, ‘deze patiënten zijn geen shoppers. Zij bezoeken alleen hun vaste huisarts of specialist en kopen niet op internet.’

Volgens De Bruijn bespreken de meeste huisartsen en apothekers medicatie alleen met hun patiënten op het moment dat ze dat zelf van belang vinden: ‘Dat kan te laat zijn. Als de huisarts bij een longontsteking geen antibioticum voorschrijft omdat hij niet weet dat de patiënt prednison gebruikt, loopt de patiënt risico. Je kunt medicatielijstjes niet vertrouwen. Niet alleen schrijven verschillende artsen medicijnen voor, patiënten kunnen ook besluiten om een voorgeschreven middel toch maar niet te gaan slikken. Het is zaak om geregeld met patiënten te bespreken wat zij gebruiken en te vragen veranderingen door te geven.’ Controle op het medicijngebruik is vooral nodig bij het uitschrijven van herhaalmedicatie, voegt zij daaraan toe: ‘Dat gebeurt meestal zonder dat de huisarts weet wat een patiënt op dat moment gebruikt. Juist dan zou hij moeten informeren wat de patiënt sinds het laatste recept is gaan slikken. Of waarmee hij is gestopt.’

Daarnaast roept De Bruijn artsen en apothekers op elkaar te informeren en hun computersysteem goed te gebruiken: ‘We hebben bijvoorbeeld gezien dat de informatie van het ziekenhuis in een huisartsenpraktijk wordt opgeslagen als pdf.  Die informatie ‘zakt’ met de tijd weg en komt niet vanzelf in beeld als de patiënt op het spreekuur komt. Of de huisarts vult een vrije regel in over bijvoorbeeld de nierfunctie, zonder dat dat wordt gekoppeld aan een bewakingsfunctie. Ook dat zakt weg.’ Elders bleken de medicatiedossiers van huisarts en apotheker niet gesynchroniseerd te zijn, ondanks gekoppelde computersystemen. Niet voor de eerste keer klinkt de oproep aan softwareontwikkelaars om ervoor te zorgen dat systemen gestandaardiseerd worden en goed op elkaar gaan aansluiten.

In feite, zegt De Bruijn, wordt van alle patiënten de passant nog het veiligst behandeld: ‘Met hem of haar voert de huisarts per definitie een gesprek, zonder te vertrouwen op onbetrouwbare overzichten. Maar je kunt moeilijk iederéén als passant gaan beschouwen!’

Joost Visser

Lees ook:

• Meer nieuws