Fidel Castro

Begin september zag ik een tv-reportage over Fidel Castro. Die reportage wilde laten zien hoe goed de grote leider was hersteld na de grote buikoperatie die hij twee maanden daarvoor had ondergaan. Je zag Castro verwikkeld in een geanimeerd gesprek met de Venezolaanse president Hugo Chavez, een van zijn weinig overgebleven vrienden. Het ging over koetjes en kalfjes en daarbij werd overdreven veel gelachen. Toen de reportage was afgelopen, zei mijn intuïtie dat er iets niet pluis was. De huisarts in mij zei me dat ik had zitten kijken naar een man wiens laatste ronde is ingegaan. Met dertig jaar ervaring in het begeleiden van terminale patiënten laat ik me niet zomaar om de tuin leiden.

Tijdens de reportage was het me niet ontgaan dat Castro toen hij opstond uit zijn stoel even steun moest zoeken met een hand op tafel. En dat daarbij de atrofie van de musculi interossei duidelijk zichtbaar werd. Dat hij geen zin kon spreken zonder daarin even adem te halen. Dat hij in niets de kracht uitstraalde van de man die hij eens was geweest. En tot slot het omineuze contextuele gegeven dat Castro ontzettend mager was voor een man die twee maanden daarvoor zogenaamd succesvol was geopereerd.

Ik kan me natuurlijk vergissen. Een patiënt beoordelen vanaf de televisie vanuit één camera­standpunt is iets anders dan een onderzoek in de spreekkamer. Maar het zou me niet verbazen als binnenkort wereldkundig wordt gemaakt dat het overlijden van Fidel Castro, de held van mijn studententijd, op handen is.

Maarten Cox, de huisarts