Eén hand op de knip en twee aan het roer

Een basisverzekering met een no-claimregeling, marktwerking in de zorg en minder overheidsverantwoordelijkheid. Dit zijn volgens de Zorgnota 2005 de instrumenten voor het ‘beheersen’ van de kosten van de zorg in vergrijzend Nederland. Minister Hoogervorst en staatssecretaris Ross-van Dorp van VWS zetten het ingezette beleid ongewijzigd voort.

In totaal is voor 2005 45,9 miljard euro beschikbaar voor de zorg. Omdat de uitgaven in 2004 harder stijgen dan verwacht, wordt er voor rond 1 miljard euro aan ‘beheersmaatregelen’ getroffen. Eerder dit jaar zijn met ziekenhuizen en instellingen convenantafspraken gemaakt over het leveren van 1,25 procent meer zorg voor hetzelfde geld.

Het is zoeken naar terreinen waarvoor in de zorgnota extra geld beschikbaar wordt gesteld. Het ministerie schermt met 25 miljoen extra voor het zittend ziekenvervoer en zelfzorggeneesmiddelen voor chronisch zieken, zoals laxeermiddelen, maar hiermee worden slechts eerdere bezuinigingsmaatregelen teruggedraaid. Bovendien wordt er voor 70 miljoen bezuinigd door ‘niet strikt medisch noodzakelijke behandelingen’ als behandelingen tegen snurken en flapoorcorrecties niet meer te vergoeden.

Tegenover het bedrag van 15 miljoen euro dat is gereserveerd voor innovatie, staat het afschaffen van de regeling voor zorgvernieuwing voor de geestelijke gezondheidszorg, gehandicaptenzorg, verpleeghuiszorg en thuiszorg.

Een daadwerkelijke investering betreft de 25 miljoen euro die de minister uittrekt voor de versterking van de infrastructuur voor de bestrijding van infectieziekten. Uit het vorige week verschenen rapport van de Gezondheidsraad werd duidelijk dat het meer geluk dan wijsheid is dat Europa gevrijwaard is gebleven van een SARS-epidemie. Zo bezien zijn deze extra kosten slechts een fractie van de potentiële baten.

Minister Hoogervorst trekt 49 miljoen euro extra uit voor de stelselherziening. De bijbehorende wetsvoorstellen voor de Zorgverzekeringswet (ZVW) en de Wet op de zorgtoeslag stuurde hij vier dagen voor Prinsjesdag naar de Tweede Kamer. Vlak daarvoor lekte uit dat de Raad van State grote twijfels heeft over het nieuwe zorgstelsel. Het is echter onwaarschijnlijk dat Hoogervorst zijn koers zal wijzigen. Het negatieve advies van de Raad van State over de invoering van de no-claimregeling legde hij ook naast zich neer.

In de visie van de bewindslieden van VWS moeten burgers meer verantwoordelijkheid nemen voor de eigen gezondheid. De overheid stimuleert daarom de bestrijding van overgewicht, diabetes en roken. Tegen overgewicht en diabetes lanceerde het ministerie deze zomer al een vijfjarenplan. Om roken tegen te gaan moet de minimale interventiestrategie volgend jaar landelijk in de huisartsenpraktijken zijn ingevoerd.

Niet alleen de patiënt, ook de zorgverzekeraars en de zorgaanbieders worden in de zorgnota aangesproken op hun verantwoordelijkheid. De eersten moeten doelmatig inkopen, meer nadruk leggen op de kwaliteit van de zorg en concurreren om de gunst van de patiënt. Zorgaanbieders moeten ‘goede zorg leveren en doelmatig werken’. De overheid bepaalt alleen de spelregels en ‘legt verantwoordelijkheden waar ze horen’.

De boodschap is duidelijk. Zolang de markt zijn werk nog niet doet, blijft de hand op de knip. << EJP