‘Het beroepsgeheim is niet absoluut, elke situatie kan nét even anders zijn’

Wat doet de KNMG voor u? En wie doen dat? In deze rubriek vertellen experts van de KNMG over hun werk.

Deze keer: gezondheidsjurist Diederik van Meersbergen over de herziene richtlijn ‘Omgaan met medische gegevens’. De KNMG brengt deze richtlijn al sinds 1949 uit. Doel is om artsen helderheid te bieden over de uitwisseling, opslag en vernietiging van medische gegevens. De herziene richtlijn ‘Omgaan met medische gegevens’ is te vinden op knmg.nl.

1. Leven er onder artsen veel vragen over het omgaan met medische gegevens?

‘Ja, het is zeker een veelbesproken onderwerp. Artsen worden dagelijks geconfronteerd met allerlei vragen die verband houden met de uitwisseling van patiëntgegevens. Elke situatie kan weer nét even anders zijn. Daarbij speelt het beroepsgeheim een grote rol; het beroepsgeheim is een groot goed, maar het is zeker niet absoluut. Voor artsen is het soms lastig te bepalen wat ze in welke situatie wel of juist niet moeten doen. De richtlijn ‘Omgaan met medische gegevens’ biedt artsen al jaren handvatten bij de uitwisseling van patiëntgegevens.’

2. Wat zijn de belangrijkste wijzigingen in de richtlijn?

‘Eens in de zoveel tijd is de richtlijn aan herziening toe. Vanzelfsprekend hebben we nieuwe wetten en actuele jurisprudentie erin verwerkt, zoals de Wkkgz (Wet kwaliteit, klachten en geschillen zorg) en de nieuwe Jeugdwet. Daarnaast geeft de richtlijn advies over verschillende “klassieke” situaties waarvoor de arts kan komen te staan. Bijvoorbeeld: als een patiënt vraagt om een geneeskundige verklaring, dan adviseren wij de arts om het strikt te houden bij medische feiten en geen uitspraken te doen over of de patiënt wel of niet in staat is om te werken, vliegen of een examen af te leggen. Ook een prognose moet duidelijk gekoppeld zijn aan een behandeldoel en onderbouwd zijn met medische feiten.’

Verder komen deze situaties in de richtlijn aan bod, naast nog een heleboel andere: Mag je patiëntgegevens uitwisselen met gemeentes, nu daar door decentralisatie steeds meer wetten worden uitgevoerd? In welke gevallen heeft de IGZ recht op inzage in patiëntendossiers? Welke regels en aandachtspunten gelden er voor de digitale opslag van medische dossiers? Mogen medische gegevens worden gebruikt bij kwaliteitsvisitaties? Op al deze vragen staat in de richtlijn een zo helder mogelijk antwoord.’

3. Waarom is het omgaan met medische gegevens voor de KNMG een belangrijk thema?

‘De artseneed en het beroepsgeheim zijn het fundament van de behandelrelatie tussen arts en patiënt. Door op de juiste manier om te gaan met patiëntgegevens, bied je als arts een goede basis voor een open en vertrouwelijke relatie met je patiënt. En dat is weer een randvoorwaarde voor het leveren van verantwoorde zorg. We willen artsen graag helpen om aan die randvoorwaarde te kunnen voldoen, door duidelijk te zijn over hoe ze in welke situatie met patiëntgegevens moeten omgaan.’

4. Hoe kom jij aan je expertise op dit gebied?

‘De afgelopen jaren heb ik als gezondheidsjurist bij de KNMG veel dokters bijgestaan in kwesties rondom het omgaan met medische gegevens. De meeste situaties in de richtlijn zijn dus afkomstig uit de dagelijkse praktijk van de arts. Daarnaast hebben mijn collega-beleidsadviseurs en -juristen veel input geleverd, ieder vanuit hun eigen expertise. Bijvoorbeeld over het delen van patiëntgegevens bij klachten en claims en elektronische gegevensuitwisseling.’

5. De herziene richtlijn is gepubliceerd, waar ga je je nu op richten?

‘De Wet BIG, met name op het gebied van registratie, herregistratie, verantwoordelijkheidsverdeling en taakherschikking. Ook daarover leven veel vragen bij artsen, dus daar gaan we hen bij helpen.’

Vraag? KNMG Artseninfolijn

De KNMG Artseninfolijn adviseert KNMG-leden gratis over gezondheidsrechtelijke- en medisch-ethische vragen. Kijk op knmg.nl/faq voor veelgestelde vragen, bel 030 2823 322 of mail: artseninfolijn@fed.knmg.nl