Medische avonturiers

Hoe hebben Nederlanders zich in de zeventiende en achttiende eeuw in het hete klimaat in ‘de West’ (het Caribisch gebied) in leven weten te houden? Wat wisten ze van de ziektes en epidemieën die in de nieuwe handelsrijken heersten? En hoe pakten ze die aan? Historicus Stephen Snelders dook in archieven, in gepubliceerde en ongepubliceerde reisverslagen en geneeskundige werken om de zoektocht van chirurgijns, heelmeesters en andere ‘avonturiersgeleerden’ te reconstrueren.

Het resultaat van zijn studie heet Vrijbuiters van de heelkunde, een geslaagde reis door de geschiedenis. Een reis langs scheurbuik, druipers, Jaws, hete koortsen en hete negerinnen. Kenmerkend zijn ruziezoekende chirurgijns, wantrouwen jegens geneesheren, zwarte magie, wondermiddelen en ziektes die niet zelden meer slachtoffers eisten dan ‘gevechtshandelingen’.

Snelders laat zien hoe de ‘avonturiersgeleerden’ leerden van Europese vijanden, indianen en slaven. Zich aanpassen aan het klimaat van de hete luchtstreken was cruciaal en, zo schrijft hij: ‘In de zoektocht naar medische kennis in de tropen was een belangrijke rol weggelegd voor onderzoekers die niet altijd over de meest respectabele academische kwalificaties beschikten, maar die zich wel staande konden houden in de conflictrijke gebieden overzee en de interesse en de gave hadden om contact te maken met andere culturen.’ En juist die onderzoekers maken dit boek – en de geschiedenis – levendig en leerzaam. - Babs Verblackt

Rubriek Scoop | Boeken