Het lied van de cel

Het lied van de cel, Siddhartha Mukherjee (vertaling: Patty Adelaar, Pon Ruiter, René van Veen), De Bezige Bij, 536 blz., 39,99 euro.

bestellen

Oncoloog Siddhartha Mukherjee heeft met Het lied van de cel een dik boek geschreven over de eenheid waaruit al wat leeft, is opgebouwd: de cel.

Het is een boek met drie gezichten, een vertelvorm die Mukherjee ook gebruikte in zijn eerdere werk, De keizer aller ziektes (2010) – over kanker, waarmee hij de Pulitzerprijs won – en Het gen (2016). Dat wil zeggen een kruising van een geschiedenisboek van de celbiologie, een leerboek over celbiologie en een dagboek met persoonlijke verhalen over zijn ervaringen met patiënten en collega-wetenschappers. De smeuïgheid van Mukherjees vertelling zit hem bijvoorbeeld in zijn beeldende beschrijvingen van mensen, bijvoorbeeld deze over de samenwerking met een collega: ‘We wisselden intuïties uit. De feromonen van ideeën gingen van de een op de ander over.’ Veel oude kennis frist de auteur even op en nieuwe kennis komt zonder veel moeite tot je. Zoals het feit dat het eerste vaccin niet, zoals menig westerling denkt, bedacht werd door de 18de-eeuwse Engelse arts Edward Jenner, maar dat al in de 10de eeuw Chinese artsen een gedroogd pokkenvaccin in de neus van kinderen bliezen.

Mukherjee behandelt zeker niet alle celtypen. Wel maakt bijvoorbeeld de uitgebreide informatie over onze immuuncellen, samen met een uitstapje naar de covid-19-pandemie, zijn boek zeer actueel. Hij kiest onderwerpen die dicht bij hem liggen. Zo vertelt hij over verschillende vormen van celtherapie en schaart daar ook de zogeheten deep brain stimulation onder. Deze methode heeft als doel ernstige vormen van depressie te verlichten. Mukherjee, die hier zelf gevoelig voor is, hoopt er ooit van te kunnen profiteren.

Bij de bespreking van de ethische aspecten van celtherapie (zoals werken met embryonale stamcellen) werpt hij de vraag op wat een mens tot een mens maakt. Wellicht komt een antwoord in een volgend boek. Tot die tijd blijven de feromonen hopelijk stromen…