Wie is hier de rare snuiter?
7 reactiesIk had nog niet eerder van psychiater en trauma-expert Bessel van der Kolk gehoord, totdat ik een tijdje geleden in een opiniestuk las dat de beste man er ‘ronduit gevaarlijke ideeën’ op na zou houden.
Bovendien zou hij die zomaar frank en vrij – zonder tegenspraak – in het VPRO-programma Zomergasten kunnen verkondigen. ‘Een uitermate slechte zet van de VPRO’, die wel eens ‘desastreuze gevolgen’ zou kunnen hebben. Aldus drie nogal opgewonden rechtspsychologen.
Desastreuze gevolgen? Van een praatprogramma? In wat voor tijden leven we? Zomaar een wetenschappelijke wappie op de tv. Wij hebben onze handen al vol aan de knotsgekke ideetjes van de Willem Engels, de Thierry’s, de Gideons, de Pepijnen en de Raisa’s.
Niet nóg eentje erbij, moeten de rechtspsychologen hebben gedacht. Bovendien een wetenschapper – net als wij. Tijd om een streep te trekken. Dus banvloek uitgesproken.
Mijn aandacht was getrokken, want ik ben zelf – het klinkt wellicht paradoxaal – dol op gevaarlijke ideeën. Mijn boekenkast staat er vol mee.
Steen des aanstoots in deze zaak is het idee dat ‘traumatische herinneringen (onbewust) verdrongen worden‘. Dat blijkt een ernstige misvatting, aldus de drie nogal opgewonden rechtspsychologen. Het is namelijk precies andersom. Traumatische herinneringen ‘beklijven’ juist extra goed. Maar de slachtoffers van een trauma willen er vaak niet (meer) over nadenken en/of praten. Maar dat is heel wat anders dan verdringing. O? Is dat zo?
Bovendien – ja, ze zetten nog even een tandje bij – is het idee van verdringing niet alleen kwestieus, maar ook ‘ronduit gevaarlijk’. Ronduit gevaarlijk? Hoezo dan?
Ze redeneren als volgt: aannemen dat verdringing bestaat, kan bijdragen aan het ontstaan van pseudoherinneringen die op zich weer tot valse beschuldigingen en onterechte veroordelingen kunnen leiden. Zoals bijvoorbeeld bij (vermeende) verkrachting en/of misbruik. Het blijken valse herinneringen, soms c.q. veelal zelfs aangepraat door therapeuten.
Deze redenering moest ik even laten indalen. Hier worden wel heel veel zaken aan elkaar gekoppeld. Kijk dat mensen in een rechtszaal allerlei ‘rare dingen’ vertellen, is mij bekend. Dat is de puzzel die gelegd moet worden. Met name door rechtspsychologen die daar als getuige-deskundigen voor komen opdraven. Blijkbaar. Geen gemakkelijke kwestie. Ik zou er niet snel uitkomen. Maar iedereen zijn eigen expertise. Zij zeggen geheugenexpert te zijn. Ik niet. Ik ben meer van de koude grond en het ‘gezonde verstand’, zoals dat in de volksmond heet.
Maar als je het concept ‘verdringing’ wetenschappelijke lariekoek vindt, dan zou dat – als je deze opvatting doortrekt – dus ook gelden voor afweermechanismen in zijn algemeenheid. Nu ben ik geen echte Freud-fan, maar om nu het gehele psychoanalytische denkkader meteen op de schroothoop te gooien, vind ik wel een dingetje. Straks vinden deze drie nogal opgewonden rechtspsychologen dat psychotherapie überhaupt quatsch is.
Terug naar de kern van het betoog van het nogal opgewonden drietal. Hun redenering lijkt mij een drogredenering. Zoiets als: er wordt een boom gekapt. Met een zaag. Het blijkt de verkeerde boom. Iemand heeft de verkeerde boom aangewezen. Daarom is het gebruik van zagen vanaf heden verboden want ‘ronduit gevaarlijk’. Wie bedenkt zoiets? Rechtspsychologen? Wie is hier nu de rare snuiter?
Ik ben vervolgens de Zomergasten-uitzending met Bessel van der Kolk gaan bekijken. Met een notitieblokje in de hand. Maar ja: ik heb geen enkel kwalijke damp geroken én ben geen enkel raar idee tegengekomen. Het was juist een buitengewoon boeiend hoorcollege aan de hand van allerlei filmfragmenten over trauma en andere levensproblemen. Rapportcijfer: 8,5. Een aanrader. Juist ook voor rechtspsychologen. Opgewonden of niet.
Lees ook
Basisarts, voormalig tropenarts, Apeldoorn
Hier ben ik nog een keer met uit een heel andere hoek zojuist tot mij gekomen het volgende interview:
Ik hoop dat wie dit alsnog leest, de moeite wil nemen (ook) hier naar te kijken/luisteren al duurt dit interview ruim twee uur. Zeer onthullend en ...verklarend waarom dat artikel zo nodig in de Volkskrant moest van de schrijvers!
https://youtu.be/2VYp2bWTWC4
Basisarts, voormalig tropenarts, Apeldoorn
Terecht hekelt Dolf Algra het artikel van 3 rechtspsychologen over Bessel van der Kolk onlangs in de Volkskrant. Algra stelt dat verdringing een afweermechanisme is waar Freud voor het eerst woorden aan gaf en dat het nogal aanmatigend is dit beproef...de gedachtengoed zomaar bij het grof vuil te zetten. Hij noemt de 3 rechtspsychologen herhaaldelijk opgewonden. De vraag die blijft hangen na deze blog: waarom zo opgewonden? Waarom gebruiken deze 3 zulke bombastische taal zelfs al vóór de bewuste uitzending van Zomergasten? Mij kwam een interview onder ogen met Aline Terpstra, GZ-psycholoog en Esther, een cliënt van haar die slachtoffer is van ritueel misbruik binnen een netwerk van daders. Een verhelderend interview, zowel over ritueel misbruik als over de vraag waarom dit artikel in de Volkskrant niet onschuldig is. Deze uitzending maakt duidelijk hoe ontkenning van het bestaan van verdrongen herinneringen gebruikt wordt om overlevers van dit misbruik ongeloofwaardig te maken. Vervolgens wordt dan de rechtsgang voor overlevers van dit soort gruwelijk misbruik kansloos gemaakt.
Uit de uitzending blijkt tevens dat de 3 schrijvers van het artikel in de Volkskrant, alle drie (ex)lid zijn van de LEBZ, het landelijk orgaan van politie dat zich zou moeten bezighouden met uitgerekend dit soort complexe zedenzaken. Hoe objectief is de politie in dit soort zedenzaken, als de functionarissen die een grote vinger in de pap hebben (die van het LEBZ dus) bij het beoordelen van aangiftes, aan stemmingmakerij doen in de media?
De link naar het bewuste interview:
https://player.odycdn.com/api/v4/streams/free/Ritueel-misbruik-en-verdrongen-herinneringen---Aline-Terpstra-en-Esther/a0e7278ee5155b640bf88d6566100bed6545cb00/e4a227
A.F. Algra
commentator, opiniemaker zorg en sociale zekerheid, oud bedrijfsarts, Rotterdam
Bessel van de Kolk op de kritiek: we hebben geen antwoorden, dit helpt een beetje, dat helpt een beetje, en dat weer helpt niet. Er bestaat geen waarheid, daarvoor is het te ingewikkeld
En relativerend: ik hoef niet door iedereen serieus genomen ...te worden
Antwoorden op de kritiek - 'je bent een gevaar voor Nederland' - geeft van der Kolk in het Zomergasten programma. Geïnteresseerd ? Kijk het dan nog eens na
https://www.vpro.nl/programmas/zomergasten/kijk/afleveringen/2022/bessel-van-der-kolk.html
kijk blokje ideale ouders rond 8.00 minuten
ook
blokje duivels dilemma - rond 3.53 min
A.F. Algra
commentator, opiniemaker zorg en sociale zekerheid, oud bedrijfsarts, Rotterdam
Dank voor de eerste inbreng ! De zaak op een rij. Laten we een aantal pijnpunten eens langs lopen
1.Vervelend cancel gedrag: het opinie stuk werd gepubliceerd alvorens de uitzending had plaats gevonden. Ik vind dat ook een zwakte bod van de eerst...e orde (@Kaemingk, vd Pol). Wetenschap bestaat juist bij de gratie van schurende ideeën. Wat mij betreft: rode kaart voor deze wetenschappers.
2. Is verdringing is lariekoek, omdat er mensen in de rechtszaal zijn die ‘valse herinneringen’ presenteren. Ja, dat laatste komt zeker voor @ Oosterhoff, maar om het achterliggende gedachtengoed daarmee naar de vuilnisbak te verwijzen is een 120% drogredenering. En dat voor wetenschappers ?
3. Wetenschap vs therapiepraktijk. Derde schuurpartij. Dit pijnpunt komt helderder op tafel in het achterliggende artikel Verdrongen en valse herinneringen in ‘De psycholoog’. Zie eerdere link
Meeneemboodschap van de opiniemakers: ‘als therapeuten zich mengen in wetenschappelijke discussies, zouden ze zich bewust moeten zijn van de beperkingen van louter anekdotische klinische observaties. Ja ja dames en heren. Die zit ! Want wij van de wetenschap weten wel beter !
4. Traumasporen gaan niet over ‘hervonden herinneringen’ maar over lijden – statement van @ Kaemingk. Rake goal. Vierde schuurpartij. Ook als je meer achtergrondstukken van de criticasters leest valt mij op dat ze weinig inzicht en kennis van het dagelijkse lijden van trauma patienten én de therapie praktijk hebben cq etaleren. Een ‘ik en mijn postzegel probleem’ lijkt het.
5. Valse/pseudo herinneringen. Ik ben geen geheugen of herinneringen expert, maar heb wel vrij veel levenservaring opgebouwd, ook tav trauma’s. Ik heb meer gezien dan mij lief was, zeg ik er meestal maar bij.
Maar alhoewel er veel onderzoek gedaan is en wordt, ‘snappen’ we er in de kern toch nog maar weinig van. Kern is mogelijk dat 'de werkelijkheid zich niet aan de afspraken houdt'. De eerste wet van Dolf.
Daarom werken richtlijnen, protocollen, werkwijzers, diagnose systemen niet altijd.
6. Deze discussie is een mijnenveld @Oosterhoff. Daar ben ik ook bang voor. Terechte bemerking en waarschuwing. Grappig in dit verband is de opmerking van de rechtspsychologen in hun eigen artikel de discussie niet verder te polariseren ! ( zie de psycholoog)
7.Over Bessel van der Kolk zelf en de Zomergasten uitzending. Ik zag een gedreven dokter, therapeut, onderzoeker met enorme bak aan ervaring, die aan de ene kant zoekend was én aan de andere kant op basis van veel praktijk ervaring een stevig onderbouwd verhaal hield.
Of alles tot op de graad klopte vind ik niet zo interessant. Wat ik zelf aardig vond was de tijdslijn die hij in zijn eigen ontwikkeling schetste. Die veel overeenkomsten vertoond met mijn eigen zoektocht in dit onderwerp
Bijvoorbeeld de curieuze (uit)werking van Pesso training/psycho drama en EMDR, waarvan ik verrassende resultaten heb gezien bij politiemensen.
8. En genoeg reden voor mezelf om weer eens dieper de stof in te duiken. Met dank aan drie nogal opgewonden rechtspychologen. Dat is de paradox.
M.D. Oosterhoff
psychiater, Thesinge
Of de timing en de woordkeuze van de drie rechtspsychologen helemaal de juiste was wil ik in het midden laten, maar er is wel degelijk gevaar voor het creëren van onjuiste herinneringen en dat kan wel degelijk heel veel schade aanrichten. Recent spr...ak ik een vrouw, die 8 jaar geen contact met haar familie had gehad. In een kwetsbare periode had een zelfverklaarde therapeut haar duidelijk gemaakt, dat haar klachten het gevolg moesten zijn van seksueel misbruik ( vermoedelijk satanisch), waarbij een ouder zusje wat ze had was omgekomen. Ze had geen ouder zusje, maar dat kwam omdat haar ouders de sporen van dat misdrijf grondig hadden gewist. Toen ze niet meer onder invloed stond van deze man begin ze steeds meer te beseffen, dat het allemaal niet waar was. Gelukkig is de band met haar familie hersteld, maar er is veel onnodig leed geschiedt.
De discussie over de rol van trauma's is al heel oud. Freud meende eerst dat het om werkelijke trauma's ging, maar maakte daar later van dat het al zodanig was beleefd, wat overigens ook nog zeer dubieus is.
Maar het is een mijnenveld, deze discussie. Zodra je wijst op de andere kant wordt je aangeduid als non-believer, die mensen, die vreselijke trauma's hebben meegemaakt verschrikkelijk miskent.
Hervonden herinneringen en andere misverstanden van Merckelbach en Crombag is beslist de moeite waard om te lezen.
Het gaat niet over het ontkennen van afweer, maar het gaat om de vraag of harde afweer, waarbij er dus geen enkele herinnering meer is ook mogelijk is.
De meeste mensen zullen het erover eens zijn, dat ons geheugen niet betrouwbaar is als het gaat om feiten. Het is heel goed mogelijk iemand een herinnering aan te praten. Daarmee wil ik niet eens in de buurt komen van suggereren dat dat bij mensen met een PTSD het geval is. Maar het noemen van die kant van de zaak en de risico's , die dat met zich meebrengt lijkt me correct
A. Kaemingk
docent, blogger, psycholoog, Maastricht
Ik waardeer deze poging om een ‘schadelijk’ opiniestuk te counteren, zelfs al is Dolf Algra een buitenstaander.
Het opiniestuk was om te huilen. Net nu de ontwikkelingen bij traumatherapie eindelijk de goede kant op gaan, vonden een paar rechtspsych...ologische olifanten dat ze vanuit hun eigen tunnel door de porseleinkast van een ander domein moesten banjeren.
Traumasporen gaan niet over ‘hervonden herinneringen’ maar over lijden. Het lijden dat elke arts dagelijks in zijn/haar spreekkamer ziet maar vaak niet kan benoemen. De bron van ik weet niet hoeveel pathologie.
Van der Kolks werk betekent veel voor de verbetering van herkenning en behandeling. Laten we zijn werk kritisch evalueren met oog voor de patiënt zonder karaktermoord te plegen.
H. van der Pol
psychiater, Heerenveen
Wat prachtig verwoord!