Pillen zonder grenzen

Afgelopen week kreeg ik een patiënt met overgangsklachten; ze was ten einde raad omdat de voor haar benodigde medicijnen hier niet verkrijgbaar zijn. Althans niet meer verkrijgbaar. Hoewel het een erkend en legitiem medicijn is, goedgekeurd door alle Westerse officiële instanties, is er vanuit de gezondheidsautoriteit alhier plotseling besloten eerdere goedkeuring in te trekken. Een verklaring wordt niet afgegeven en een dergelijk besluit wordt met onmiddellijke ingang opgelegd. Na flink wat telefoontjes en e-mailverkeer met collega’s was de algemene tendens duidelijk; adviseer je patiënt ‘ga terug naar je thuisland, of ander land waar je de medicatie wel kunt verkrijgen en neem ze terug mee het land in met een doktersverklaring voor eigen gebruik’. De enige manier om legaal aan een standaardmedicijn te komen. Pillen zonder grenzen.

Als gynaecoloog loop ik binnen de eigen kliniek ook tegen eenvoudige tekorten aan. Zo heeft één van mijn patiënten een spiraaltje nodig. De apotheek die deze voorheen leverde, heeft ze plotseling niet meer op voorraad. Wanneer, en óf ze nieuwe exemplaren krijgt, blijft volstrekt onduidelijk. Uiteindelijk ben ik zelf maar een rondje gaan bellen en langs een aantal apotheken gegaan. Zes uur en flink wat zoek- en speurwerk later vind ik een laatste exemplaar bij een apotheker kilometers verderop. Blij maar bezorgd neem ik het exemplaar mee naar de kliniek. Wat te doen bij een volgende patiënt? Ondanks evidencebased behandelmogelijkheden kun je weinig verrichten als bepaalde middelen ineens niet meer verkrijgbaar zijn. Daarom direct, in drievoud, het verzoek ingediend om toch echt een voorraadje aan te leggen.

De reden voor deze plotselinge tekorten of zeer lage voorraden zijn mij volstrekt onduidelijk. Mogelijk spelen onbekende afspraken tussen de verschillende overheden en de farmacie over het gebruik en de implicatie van sommige medicatie hierbij een rol. Standaardbehandelingen zijn derhalve niet altijd mogelijk en alternatieven vaak zeer verouderd. Het vergt veel improvisatie om toch een gedegen oplossing te vinden. Anderzijds kan het ook zijn door gebrek aan inzicht in aanbod en vraag. Er is geen centraal patiëntendossier en betrouwbare statistieken zijn niet of nauwelijks beschikbaar. Tot slot is er ook een inefficiënt systeem van het voorschrijven van bepaalde medicatie; zo kan een apotheek zelfstandig besluiten de voorgeschreven hoeveelheid te beperken, en arts noch patiënt hierover te informeren. De patiënt wordt dan gedwongen weer opnieuw een afspraak te maken met de specialist om toch voldoende medicatie te kunnen verkrijgen. Als buitenlandse arts blijft het verkennen en verleggen van grenzen.

Aagje Bais