Blogs & columns
Blog

O, het was een wonder!

Plaats een reactie

Titus Brandsma is heilig verklaard. De paus deed dat afgelopen zondag in aanwezigheid van tienduizenden belangstellenden op het Sint Pietersplein in Rome. Een feest voor katholiek Nederland. Aan dat feestje is heel wat voorafgegaan. Ook heel wat dokterswerk.

Dat de heilige Titus Brandsma een buitengewoon mens is geweest, is boven alle twijfel verheven. Deze karmeliet stelt zich frontaal op tegen de Duitse bezetter en duldt geen nazipropaganda in katholieke media. In januari 1942 wordt hij gearresteerd. Na een kort verblijf in een Scheveningse gevangenis belandt hij via kamp Amersfoort in het concentratiekamp Dachau. Daar overlijdt hij op 26 juli 1942, waarschijnlijk aan dysenterie. Maar er zijn ook verhalen dat hij een dodelijke injectie heeft gekregen.

Pater Michael Driscoll uit Florida, ook een karmeliet, ontwikkelt een bijzondere devotie tot pater Titus. Door diens voorbeeld voelt hij zich gesterkt om zich krachtig uit te spreken tegen onder meer abortus en voor migrantenrechten, zo lees ik in het Katholiek Nieuwsblad van 10 januari 2018. Driscoll heeft huidproblemen. In 2004 wordt een melanoom op zijn voorhoofd met omliggende huid geëxcideerd. Daarnaast worden 84 lymfeklieren in zijn nek, met diverse uitzaaiingen, alsmede een speekselklier verwijderd. Een stuk dijhuid wordt naar zijn voorhoofd getransplanteerd om het defect te sluiten. De vijfjaarsoverleving bij dit stadium van melanoomziekte is destijds 15 tot 20 procent.

Driscoll krijgt nog 35 bestralingen en dan is het afwachten. Een ordegenoot geeft hem een relikwie van Brandsma. Een stukje van diens habijt. Driscoll drukt dat stukje textiel elke dag tegen de aangetaste huid terwijl hij tot Titus Brandsma bidt.

Veertien jaar later lijkt Driscoll tumorvrij. Er zijn geen aanwijzingen voor recidieven of uitzaaiingen. Driscoll zelf stelt dat hem een wonder is overkomen. Daarmee komt een heiligverklaring van Titus Brandsma binnen bereik. Een speciale commissie van het bisdom Palm Beach gaat aan de slag. Na anderhalf jaar brengt het bisdom de conclusies naar buiten. ‘Artsen hebben verklaard dat pater Driscolls kanker is verdwenen en kunnen de goede gezondheid van de priester in de afgelopen jaren niet verklaren’, zo luidt het communiqué van 13 december 2017.

In Rome buigt een commissie van onafhankelijke medische deskundigen zich over de zaak. In november 2020 komen de artsen daar tot de conclusie dat de genezing niet medisch is te verklaren. Het dossier gaat nu naar de theologen. Op 25 mei 2021 erkent het Congres van Theologische Raadgevers het wonder. Nu kan de casus ter beoordeling worden voorgelegd aan de kardinalen en bisschoppen van de Congregatie voor de Heiligverklaringen. Die spreken hun goedkeuring uit. Ten slotte gaat het dossier naar de paus. De uitkomst van het pauselijk oordeel kennen we. We mogen Titus als heilige aanroepen.

Als goed katholiek heb ik op dat laatste natuurlijk niks tegen. Wel vind ik de rol van medici in heiligverklaringsprocessen op zijn minst bedenkelijk, zo niet verwerpelijk. Artsen mogen geen wonder vaststellen. Dat is aan de geestelijkheid. Maar artsen hebben wel een beslissende rol in het hele proces door een genezing als ‘onverklaarbaar’ te bestempelen. Kan dat eigenlijk wel? Had Michael Driscoll niet louter statistisch al in 2004 een a-priorikans van 15 procent om althans tot 2009 in leven te blijven? Terugkijkend concludeer ik dat toen al duizenden melanoompatiënten in de VS, in een vergelijkbare medische situatie als Driscoll, in leven zijn gebleven, ook zonder de relikwie tegen hun huid te drukken. Je moet van goeden huize komen om al die gevallen onverklaarbaar te noemen. We weten nu veel meer van kankerimmunologie dan twintig jaar geleden. Wat toen niet of moeilijk verklaarbaar leek, wordt nu stukje bij beetje begrijpelijk. De immuuntherapie vaart er wel bij. De vijfjaarsoverleving van het melanoom neemt toe. Onverklaarbaarheid is tijdgebonden. Voortschrijdend wetenschappelijk inzicht zal ertoe leiden dat wonderen van nu in de toekomst geen wonderen meer zijn. Genezingen, ook onverwachte, worden steeds vaker verklaarbaar. Wordt heiligverklaringen daardoor dan ongeldig? Zullen ze in de toekomst herroepen kunnen worden?

Rond het afgeven van medische verklaringen hangt van oudsher een bedenkelijke sfeer van belangen. Van uitkering of niet. Van schadevergoeding of niet. Laten we het niet nog gekker maken door ook het oordeel ‘wonder of geen wonder’ te medicaliseren. Titus Brandsma heeft dat wonder helemaal niet nodig. Voor mij is hij ook zonder dat wonder al heilig genoeg.

Meer van André Weel

  • André Weel

    André Weel is bedrijfsarts-niet-praktiserend en epidemioloog; werkzaam als curator bij het Trefpunt Medische Geschiedenis Nederland op Urk.'  

Op dit artikel reageren inloggen
Reacties
  • Er zijn nog geen reacties
 

Cookies op Medisch Contact

Medisch Contact vraagt u om cookies te accepteren voor optimale werking van de site, kwaliteitsverbetering door geanonimiseerde analyse van het gebruik van de site en het tonen van relevante advertenties, video’s en andere multimediale inhoud. Meer informatie vindt u in onze privacy- en cookieverklaring.