Markt- of mensgedreven zorg?

Op de ontbijtbijeenkomst van Medisch Contact in het Mauritshuis ter ere van Prinsjesdag zagen we een zelfgenoegzame minister. Hij was erg content met het regeerakkoord en de gesloten hoofdlijnenakkoorden die ervoor moeten zorgen dat de kosten in de zorg de komende jaren niet met 19 miljard maar met 17 miljard stijgen.

En de minister schoof handig alle problemen rondom de bureaucratie, de tekorten op de arbeidsmarkt en het realiseren van de juiste zorg op de juiste plek naar de hulpverleners en de zorgverzekeraars. Hij wil wel op de koffie komen, maar is niet bereid zelf in beweging te komen als de markt faalt.

Maar wat levert het huidige beleid, waar de Zorgverzekeringswet en concurrentie tot de heilige mantra zijn verklaard, op? Waarbij de zorg gereduceerd wordt tot een kostenpost die beheerst moet worden. Brengt dit de zorg die de samenleving wenst?

Of het stelsel goed werkt, kunnen we zien in de ziekenhuispraktijk. De schaalvergroting en fusies die eigenlijk niemand wil, gaan in hoog tempo door. De regionale ziekenhuizen staan onder druk. De klinische verloskunde en kindergeneeskunde in het Refaja in Stadskanaal zijn recentelijk gesloten. Een drama voor het ziekenhuis dat er ooit kwam omdat Philips alleen in Stadskanaal een fabriek wilde bouwen als er ook een ziekenhuis zou komen voor het personeel. Volgende maand sluit de klinische verloskunde en kindergeneeskunde in het Bethesda in Hoogeveen. Hierdoor is de volksgezondheid regelrecht in het geding. Gevreesd moet worden voor een toename van de perinatale morbiditeit en zelfs mortaliteit in die regio.

In Delfzijl dreigt nu na het verdwijnen van het ziekenhuis Delfzicht ook de huisartsenpost te verdwijnen. Of deze blijft, hangt af van een stemming onder de huisartsen die verantwoordelijk zijn voor de huisartsenpost.

In een goed werkend zorgstelsel zou je verwachten dat de zorg wordt geboden op de menselijke schaal die de samenleving vraagt. Door de schaalvergroting en concurrentie is echter de betrokkenheid en compassie met die menselijke schaal aan ernstige erosie onderhevig. In het stelsel zou je verwachten dat de zorgverzekeraars corrigerend optreden. Menzis en Achmea staan erbij en kijken ernaar daar in het hoge noorden. (Het toont weer eens aan hoe overbodig de zorgverzekeraars zijn.) En de minister verschuilt zich achter een 45-minutennorm waarbinnen, in spoedgevallen, patiënten een ziekenhuis moeten kunnen bereiken.

Door de schaalvergroting, fixatie op de kosten en het georganiseerde wantrouwen gevoed door de concurrentie in ons zorgstelsel worden ook de moraal en het moreel van de hulpverleners aangetast. Hoe is het toch mogelijk dat het openhouden van de huisartsenpost in Delfzijl afhangt van een stemming onder huisartsen? Hoe komt het toch dat huisartsen het niet meer vanzelfsprekend vinden dat die huisartsenpost moet blijven? Waarom verzaken de zorgverzekeraars hun zorgplicht?

Er is geen alternatief, roepen de zorgbestuurders en neoliberale politici in koor. Maar moeten wij door op de heilloze weg van schaalvergroting, kostenfixatie en vervreemding? Het antwoord is zoals een (nog) steeds gemotiveerde dokter mij vertelde: de medisch professional in mij roept, de patiënt in mij roept: stop de vermarkting en geldgedreven zorg. Daarmee vermoorden we de echte zorg, de mensgedreven zorg, die is gebaseerd op de ontmoeting en de daaruit voortkomende band tussen mensen.

voetnoot

1. https://www.dvhn.nl/groningen/Kamervragen-over-huisartsenpost-Delfzijl-23559688.html