Die blik in zijn ogen zal ik nooit vergeten…

‘Startende dokters voorbereiden op de realiteit van werken in de praktijk van alledag: wat is daarvoor nodig?’ Het was de dialoogvraag van doktersdialogen deze week. Een platform dat met een wekelijkse vraag een dialoog en (zelf)reflectie bij zorgverleners op gang wil brengen.

Bij het lezen van de vraag gingen mijn gedachten gelijk naar een gebeurtenis heel vroeg in mijn opleiding. Een gebeurtenis die ontzettend veel indruk heeft gemaakt. Eén waar ik nog met enige regelmaat aan terugdenk, en die maakte dat het antwoord op deze vraag voor mij direct was: ‘meer peer support voor de dokter’.

Het was vroeg in de ochtend. Het ochtendrapport was klaar en ik begaf mij met de statuskar naar de verpleging voor de dagelijkse visite. We stonden rustig wat door te nemen toen er ineens veel rumoer uit een van de zalen kwam. Het ging totaal niet goed met de meneer die bij het raam lag. Een oude man die opgenomen was voor iets relatief onschuldigs. Ik snelde eropaf; mijn hart bonsde in mijn keel. Net een paar weken aan het werk, vers uit de schoolbanken en alle ogen waren op mij gericht.  

De betreffende patiënt zat – of beter gezegd: hing – in bed met zijn ontbijt voor zich. Hij leek geen lucht te krijgen. Nog voor ik kon nadenken zat ik al op mijn knieën op het bed naast hem en riep ik diverse opdrachten naar de verpleging rond het bed. Hij kon niets meer zeggen, maar was bij bewustzijn. De heimlichmanoeuvre mocht niet baten en ik voelde me machteloos. De blik in zijn ogen zal ik nooit vergeten. Wat in werkelijkheid seconden waren, voelde als een eeuwigheid. Hij overleed in mijn armen. En ik voelde me hier verantwoordelijk voor. Ik had niet kunnen voorkomen dat hij stikte in zijn ontbijt.

Toen de eerste zorg verleend was, werden de verpleegkundigen opgevangen door de leidinggevende in de zusterpost en zorgden verpleegkundigen die niet bij het incident betrokken waren voor de geschrokken patiënten. Ik bleef achter op de gang en stond aan de grond genageld. Onder de indruk van wat er net gebeurd was en met een lijf vol adrenaline. Ik werd uit mijn roes gehaald doordat een verpleegkundige mij de status van patiënt in de hand duwde met de opmerking: ‘bel de familie, die moet weten dat hij is overleden’.

Ik heb mijn werk gedaan, ik stelde officieel het overlijden vast en had een gesprek met de familie. Ik organiseerde een obductie gezien het plotse en onverwachte overlijden en handelde alles af. Ik luisterde naar patiënten en verpleegkundigen die probeerde te verwerken wat er zojuist was gebeurd. Ik vervulde mijn taak als dokter.

Maar oh, wat had ik het fijn gevonden als er op dat moment ook iemand eventjes voor mij als mens achter die dokter was geweest.

Obductie leerde overigens dat hij helemaal niet gestikt was in zijn eten, maar een massaal CVA had gekregen.