De vicieuze cirkel van de emotie-eter

Jong en in de bloei van je leven. Alleen veel te zwaar en in de schuldsanering. De persoon in kwestie zit met een BMI van 42 tegenover mij. Een emotie-eter. Vermoeid, kort van adem, pijn in de gewrichten en ongelukkig.

Klachten die op dit moment worden ervaren. Om nog maar niet te spreken over de eventuele klachten en gevolgen op de lange termijn. Zelf- en ziekte-inzicht zijn er. Daarom actie. Een verwijzing naar de Nederlandse Obesitas Kliniek: ‘U komt voor een operatie in aanmerking, u moet echter eerst gedurende zes maanden aantoonbaar professionele hulp hebben gezocht.’ Begrijpelijk, we starten ook geen Champix als iemand toch door blijft roken. Maar hoe hebben we dit in Nederland met zijn allen bedacht bij mensen die rond moeten komen van enkele euro’s per week?! Resultaat? Teleurgesteld en verdrietig naar huis. De vicieuze cirkel is rond bij de emotie-eter. De zakken chips gaan open om deze gevoelens te onderdrukken. We zijn weer terug bij af.

1 procent van de volwassenen in Nederland lijdt aan morbide obesitas.¹ 50 procent lijdt aan enige  procentvorm van overgewicht. Met de huidige trend en zonder ingrijpen zou het percentage morbide obesitas verder kunnen stijgen. Daarbij zitten 460 duizend mensen in Nederland in de bijstand.² Hoe deze onderlinge verhoudingen precies liggen is onbekend, maar een laag socio-economische klasse gaat vaak gepaard met een ongezonde levensstijl.

Ook bij Defensie hebben we weleens te kampen met overgewicht. Toch betreft het slechts een handjevol militairen met morbide obesitas. Mocht iemand fysiek niet meekunnen met de rest, dan wordt er een heel sport- en voedingsprogramma op maat gemaakt. De diëtiste, psychologische interventies en artsenbezoeken worden volledig vergoed. Collega’s die elkaar steunen en motiveren. Zelfs de werkgever geeft alle ruimte om volledig te herstellen.

Des te schrijnender vind ik bovenstaande casus. Civiel kan ik als huisarts in opleiding immers slechts een deel van de begeleiding op me nemen. Net zoals de POH-ggz en eventueel een voedingsdeskundige die aan de praktijk is verbonden. Deze zorg hoeft men niet zelf te bekostigen. Deze patiëntenpopulatie verdient echter meer en gerichter hulp. Hulp die deze specifieke zwaarlijvige groep zich niet kan permitteren. Om nog maar niet te spreken over de gezonde voedingsmiddelen die ze niet kunnen betalen. Preventieve geneeskunde krijgt (terecht) steeds meer aandacht, maar dan moet het wel realistisch en haalbaar zijn. Een grove schatting van 80 euro voor een uurtje psychologische begeleiding, 65 euro voor een gedegen voedingsadvies en 200 euro aan gezonde levensmiddelen per maand. Dat is alles behalve realistisch en haalbaar wanneer je een budget van 35 euro per week hebt.

Helaas is mijn patiënt geen uitzondering. Het percentage zwaarlijvigheid in Nederland is hoog. Evenals het percentage mensen in financiële nood. Ieder pondje gaat door het mondje. Toch is bariatrische geneeskunde nog niet zo klaar als een klontje. In mijn militaire doktersogen wordt de sociale en financiële context daarbij nog te snel uit het oog verloren.

voetnoten

1. 100 duizend volwassenen heb in Nederland morbide obesitas. CBS. Beschikbaar via: https://www.cbs.nl/nl-nl/nieuws/2018/27/100-duizend-volwassenen-hebben-morbide-obesitas

2. Aantal mensen in de bijstand daalt verder. CBS. Beschikbaar via: https://www.cbs.nl/nl-nl/nieuws/2018/22/aantal-mensen-in-de-bijstand-daalt-verder