‘Er moeten keuzes gemaakt worden die voor iederéén goed zijn’

Het wordt tijd dat er met een goede helikopterview keuzes worden gemaakt over hoe we als maatschappij omgaan met corona. Keuzes die voor iederéén goed zijn en niet alleen voor de covid-19-patiënten.

Dat zegt Armand Girbes, hoogleraar intensivecaregeneeskunde en klinisch farmacoloog aan het Amsterdam UMC, locatie VUmc, in reactie op een opiniestuk van vier intensivisten dat gisteren verscheen op de website van NRC. In dat stuk zetten de vier intensivisten, Hans van der Hoeven, Hugo Touw, Alec van Veenendaal van Radboudumc en Nynke Postma van Streekziekenhuis Koningin Beatrix, hun vraagtekens bij de maatregelen om verspreiding van het virus te voorkomen. Die maatregelen eisen een steeds grotere tol, vinden ze. Ze vragen zich, zo schrijven ze, hardop af of de maatregelen wel in verhouding staan tot de beoogde gezondheidswinst. Ze stellen dat de maatschappij op dit moment waarschijnlijk meer wordt geraakt door de aanpak van de covid-19-crisis, met de strenge lockdown, dan door het virus zelf. Ze wijzen daarbij onder meer op reguliere zorg die wordt uitgesteld, waardoor bijvoorbeeld mensen met kanker soms vroegtijdig overlijden.

Meer mensen ziek

De vier intensivisten vinden dat een aantal maatregelen moet worden versoepeld, dat dit wél betekent dat meer mensen ziek worden en dat zal moeten worden geaccepteerd dat meer mensen overlijden. Ook is een selectiever ic-opnamebeleid nodig dan nu het geval is, stellen ze. Ze vinden dat bijvoorbeeld het verbod op samenkomen in de buitenlucht zou kunnen worden opgeheven, om in kleine groepen te kunnen sporten of samenkomen.

Koekoeksjong

‘Eigenlijk is dit geen nieuw pleidooi’, zegt Girbes. ‘Ik vergelijk covid-19 zelf al sinds maart 2020 met een koekoeksjong, dat tere vogeltjes uit het nest duwt. Het hele land wordt ontwricht door een heel kleine groep patiënten die vanwege covid-19 in het ziekenhuis of op de ic moeten worden opgenomen. We vergeten daarbij als maatschappij keuzes te maken, maar laten ons de gevolgen opdringen. Technisch is het mogelijk om iedereen met ernstige covid-19 op te nemen, maar de keuzes die we nu maken, houden onvoldoende rekening met de reguliere patiënten en de maatschappelijke ontwrichting. Nu worden mensen met covid-19 opgenomen op de ic, die daar gemiddeld drie weken blijven en van wie gemiddeld 30 procent het niet overleeft. Dat gaat ten koste van bijvoorbeeld de hartpatiënten die niet worden geopereerd, terwijl zij één dag op de ic verblijven en een overlevingskans van 99,5 procent hebben. We moeten dus niet alleen een keuze maken tussen covid-19-patiënten die de meeste kans op overleven hebben, maar daarbij ook de reguliere patiënten betrekken die vaak een grotere overlevingskans hebben, als ze tenminste op tijd worden geholpen. Op dit moment meten we de schade bij de reguliere patiënten slecht of zelfs helemaal niet.’

Zuurstof

Tot nu toe is het de maatschappij en de politiek nog niet gelukt om met die helikopterview te kijken, vindt Girbes. ‘Je zou je kunnen voorstellen dat het een keuze zou zijn om covid-19-patiënten helemaal niet meer op de ic op te nemen voor beademing, maar ze alleen een hoge dosis zuurstof te geven, zodat er weer normaal plaats komt voor reguliere patiënten. Maar er is geen dokter of politicus die dat hardop durft te zeggen. Ik ook niet. Maar dát is wat keuzes maken betekent. Het kán gewoon niet allemáál, zoals we nu doen alsof dat wel zo is.’ Of de maatregelen ook moeten worden aangepast, daarover doet Girbes liever geen uitspraken, omdat dat zijn expertise niet is, vindt hij.

NVIC

De Nederlandse Vereniging voor Intensive Care (NVIC) reageert alleen schriftelijk op het opiniestuk van de vier intensivisten: ‘De verschillende geluiden vanaf de werkvloer reflecteren de medische dilemma’s waar wij dagelijks mee te maken hebben zoals of de gezondheidswinst opweegt tegen het maatregelenpakket om covid-19 te bestrijden. Echter de keuze en de te volgen strategie daarin is aan het kabinet met onderbouwing vanuit de verschillende medische specialismen en de relevante economische en onderwijssectoren.’