Zelfeuthanasie met opiaten en benzodiazepinen

De richtlijn euthanasie ontraadt opiaten en benzodiazepinen, maar in de praktijk worden ze toch gebruikt voor zelfeuthanasie. Volgens deskundige Boudewijn Chabot zijn deze middelen in de juiste dosering meestal dodelijk.

Zelfeuthanasie kan een oplossing zijn voor dementerende mensen die door het vooruitzicht van de verder ontwikkelende ziekte een doodswens hebben, zo bepleit filosoof Ton Vink deze week in Medisch Contact. Vink beschrijft een casus waarbij de arts vanwege zorgvuldigheidsredenen geen euthanasie wil verlenen. Vink raadt als consulent een combinatie aan van een benzodiazepine en een opiaat (120 mg flunitrazepam en 1,1 g oxycodon), die succesvol wordt toegepast. Deze combinatie staat beschreven in Uitweg. Een waardig levenseinde in eigen hand, van Boudewijn Chabot en Stella Braam. De combinatie van benzodiazepines en opiaten wordt echter ontraden in de richtlijn euthanasie van de KNMG en apothekersvereniging KNMP.

Met benzodiazepinen wordt vaak geen adequate bewustzijnsverlaging bereikt en opiaten hebben een onvoorspelbaar effect, aldus de toelichting van de richtlijn. Chabot heeft echter meer dan veertig meldingen ontvangen waarbij de combinatie tot de dood leidde. Er was één mislukking, en deze staat beschreven op de website www.eenwaardiglevenseinde.nl. 'De lezer kan hiermee zijn eigen keus maken’, aldus Chabot. De keuze van de juiste benzodiazepine is daarbij wel belangrijk. Chabot: ‘Combinatie met een langwerkende benzodiazepine is essentieel. Oxycodon geeft een ademstilstand na 8-48 uur. Flunitrazepam is een langwerkende benzodiazepine en daarom in hoge dosis doeltreffend voor een langdurige diepe slaap.’

Chabot heeft de informatie voor zijn boek ingewonnen bij toxicologen en ziekenhuisapothekers. ‘Het heeft mij verbaasd dat de apothekers en toxicoloog uit de KNMP-werkgroep euthanatica nooit in gesprek zijn gegaan met mijn vooraanstaande adviseurs. Hun stellige negatieve advies was dan mogelijk iets genuanceerder uitgevallen’, aldus Chabot.

‘Als mensen benzodiazepinen of morfine langdurig hebben gebruikt, kunnen zij tolerant zijn voor de effecten’, licht Annemieke Horikx van de richtlijncommissie toe, ‘maar zonder deze tolerantie, zal het best werken.’

Horikx zet wel vraagtekens bij de geadviseerde dosis van 1,1 gram oxycodon: ‘Wanneer iemand behoorlijk tolerant is voor opioïden, kan de dosis van 1,1 gram oxycodon eventueel te laag zijn.’

• De richtlijn euthanasie

Lees ook:

• Zelfeuthanasie bij beginnende dementie - Ton Vink, Medisch Contact 23 - 2013
• Zelfeuthanasie als stil protest