Laatste nieuws
Achter het nieuws

‘Weg met de e-sigaret’

Plaats een reactie
getty images
getty images

De e-sigaret ligt nu ook in Nederland onder vuur sinds artsen in de VS ernstige, acute gezondheidsschade rapporteren die zou samenhangen met het gebruik. Voor voorzitter Leon van den Toorn van longartsenvereniging NVALT één van de redenen om op te roepen tot een totaalverbod van de e-sigaret.

Anderhalve week geleden riep voorzitter Leon van den Toorn van de Nederlandse Vereniging van Artsen voor Longziekten en Tuberculose (NVALT) in het AD op tot een totaalverbod van de e-sigaret. In de Verenigde Staten is bij bijna 1100 patiënten een nog onbekende longaandoening vastgesteld die waarschijnlijk verband houdt met de e-sigaret. Op basis van een recente enquête onder NVALT-leden constateert Van den Toorn dat er ook in Nederland reden tot zorg is. Longartsen hebben melding gedaan van acht patiënten met klachten die mógelijk gerelateerd zijn aan het gebruik van de e-sigaret. Het zou hierbij volgens Van den Toorn gaan om patiënten met ernstige astmatische klachten of die fors bloed ophoesten. Eén patiënt zou zijn opgenomen op de intensive care en een andere patiënt zou zich in een zorgelijke toestand bevinden.

NVALT heeft in de afgelopen maand geprobeerd in kaart te brengen of er in Nederland patiënten met ernstige e-sigaretgerelateerde longaandoeningen zijn. Dit is vorige week overgenomen door een netwerk van het ministerie van VWS en vijf organisaties die zich bezighouden met giftige en verslavende stoffen, bijwerkingen en gezondheidsrisico’s: het Nationaal Vergiftigingen Informatie Centrum (NVIC), bijwerkingencentrum Lareb, het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM), de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA) en de Inspectie Gezondheid en Jeugd (IGJ). Dit netwerk bestond al langer om klachten door illegale geneesmiddelen te signaleren. Nu zijn ook NVALT en het Trimbos-instituut aan het netwerk toegevoegd. Volgens Riny Janssen, hoofd afdeling Productsamenstelling van het RIVM, is in de afgelopen paar weken besloten om dit meldpunt in te richten. Janssen: ‘We willen ernstige gezondheidsklachten die mogelijk gerelateerd zijn aan de e-sigaret centraal registreren om een goed beeld te krijgen van de prevalentie in Nederland. Artsen die patiënten hebben met ernstige klachten, vragen we het NVIC te bellen. Voorlopig is het aan artsen om in te schatten welke klachten meldenswaardig zijn. Ook de e-liquids die de patiënten hebben gebruikt, willen we verzamelen. Het RIVM onderzoekt dan de samenstelling van deze producten.’

E-liquids

Over de oproep van NVALT voor een totaalverbod op e-sigaretten doet het RIVM geen uitspraken, zegt Janssen. ‘Het RIVM gaat niet over het instellen van verboden. Wel maken we ons bij het RIVM al langere tijd zorgen over de e-sigaret. Wij hebben al in 2015 geconstateerd dat een deel van de e-liquids stoffen bevat die schadelijk zijn voor de gezondheid. Het gaat om nicotine, propyleenglysol, glycerol, aldehyden, nitrosamines en metalen. Maar deze stoffen hebben vooral een langetermijneffect. Ze verklaren niet de acute, heftige longschade die nu veel jonge e-sigaretgebruikers in de Verenigde Staten treft. We willen onderzoeken of de Nederlandse patiënten over wie is gerapporteerd inderdaad klachten hebben die zijn te relateren aan de e-sigaret én of hun klachten lijken op die van de patiënten in de VS.’

Van de bijna 1100 patiënten in de VS heeft bijna 80 procent toegegeven dat zij THC-houdende producten (de psychoactieve stof in cannabis) hebben toegevoegd aan de e-liquids. Volgens Janssen is niet bekend hoe vaak dit in Nederland voorkomt. Janssen: ‘Er lijkt in de VS een relatie te zijn tussen de ziektegevallen en de THC in de e-liquids, waar veel mensen zelf mee experimenteren. Maar 20 procent van de Amerikaanse patiënten zegt géén THC te hebben toegevoegd. Dus of de problemen echt door THC worden veroorzaakt, is onbekend.’

Cannabis

Pieter Hiemstra, hoogleraar celbiologie en immunologie van longziekten in het LUMC bracht in 2018 samen met collega’s van de European Respiratory Society in kaart wat er tot nu toe uit onderzoek over e-sigaretten bekend is over de gezondheidsrisico’s (waarbij zij onder meer constateerden dat een belangrijk deel van de onderzoekers belangenverstrengeling had met de e-sigarettenindustrie). Hiemstra is de relatie met THC in de Verenigde Staten ook opgevallen. ‘Als je even googelt kom je allerlei websites met tutorials tegen over hoe je zelf een extract kunt maken van cannabis om aan de e-liquids toe te voegen. Wat voor toxische gevolgen al dat geëxperimenteer heeft, is nog onduidelijk. Buiten kijf staat dat ook de “gewone” e-sigaretten toxische bestanddelen bevatten en het “vapen” (dampen) niet onschuldig is. Neem nu de smaakstoffen die aan veel e-liquids zijn toegevoegd, die zijn goedgekeurd voor de voedselindustrie, maar onbekend is welke gezondheidseffecten het verdampen ervan heeft. Onderzoek dat zou aantonen dat de e-sigaret minder schadelijk is dan het roken van tabak, is veelal niet onafhankelijk gedaan, is gesponsord door de fabrikanten. Naar aanleiding van ons onderzoek hebben we grote zorgen over de langetermijneffecten van het roken van e-sigaretten.’

Marketing

Een andere zorg die Hiemstra en Janssen delen is het stijgende gebruik van e-sigaretten onder jongeren. Deze stijging is heel sterk in de Verenigde Staten, maar ook in Nederland lijkt de e-sigaret in opmars onder jongeren. Hiemstra: ‘Het zou mooi zijn als de e-sigaret alleen werd gebruikt door oudere verstokte rokers om met het roken te stoppen. De effectiviteit daarvan is echter niet aangetoond, sterker nog: andere beschikbare stoppen-met-rokenbehandelingen zijn effectiever. We zien dat de marketing van e-sigaretten helemaal niet is gericht op die verstokte roker. Met het design van de verpakkingen en de grote variëteit aan lekkere smaakjes lijken de fabrikanten juist jongeren te willen overhalen.’

Fabrikanten richten zich niet op verstokte rokers, maar op jongeren

Janssen: ‘Zo creëer je een nieuwe verslaafde generatie, maar dan aan de e-sigaret. Wij maken ons zorgen dat dit in Nederland net zo groot wordt als in de VS. Dat willen we vóór zijn. Wij willen er bij het RIVM naartoe dat jongeren helemaal niet meer gaan roken, of dat nou tabak is of de e-sigaret. Met ons onderzoek leveren we daar een bijdrage aan.’

Tabak

Hiemstra heeft begrip voor de oproep van NVALT tot een totaalverbod op de e-sigaret. ‘Maar zo’n discussie moet dan niet los worden gezien van een totaalverbod op tabaksproducten. Ik zou het curieus vinden als de e-sigaret wel verboden zou worden en tabak niet. De oproep vind ik goed, maar ik vrees dat het momenteel moeilijk haalbaar zal zijn.’

Hoe Leon van den Toorn op dit moment denkt over zijn eigen oproep voor een totaalverbod, kan hij niet toelichten. ‘In overleg met de Federatie Medisch Specialisten ga ik niet meer in op mediaverzoeken. We richten ons nu op sigaretten en tabak in de breedte, want de indruk moet niet ontstaan dat we daarvan afgeleid worden.’

Internationaal wordt verschillend gereageerd op alle ophef rondom de e-sigaret. In het Verenigd Koninkrijk stelt het Royal College of Physicians: ‘Rokers kunnen worden aangemoedigd om de e-sigaret te gebruiken’. Maar met dat standpunt wijken de Engelsen af van het standpunt van de Europese Longziekten Vereniging en van de Amerikaanse Food and Drug Administration. Die zijn fel tegen de e-sigaret.

Achter het nieuws tabaksindustrie
  • Simone Paauw

    Simone Paauw deed de deeltijdopleiding journalistiek in Tilburg en werkt sinds 2008 als journalist bij Medisch Contact. Ze interviewt het liefst de ‘gewone arts’ met een bijzonder verhaal, bijvoorbeeld voor de rubriek Het Portret.  

Op dit artikel reageren inloggen
Reacties
  • Er zijn nog geen reacties
 

Cookies op Medisch Contact

Medisch Contact vraagt u om cookies te accepteren voor optimale werking van de site, kwaliteitsverbetering door geanonimiseerde analyse van het gebruik van de site en het tonen van relevante advertenties, video’s en andere multimediale inhoud. Meer informatie vindt u in onze privacy- en cookieverklaring.