Waar blijft de kosten-batenanalyse?

De LAD behartigt de belangen van alle artsen in dienstverband. Deze column schrijf ik dus over onderwerpen die u allen aangaan. Nu gaat het over de salarissen van medisch specialisten. En, al lijkt dat niet direct zo, dit is voor iedereen relevant. De beroepsgroep heeft baat bij een genuanceerde discussie over ‘artsensalarissen’, terwijl de media die artsen vaak afschilderen als grootverdieners die een belangrijk deel van de zorgkosten veroorzaken.
De commissie-Biesheuvel stelde in 1994 vast dat 225.000 gulden een gerechtvaardigd bruto-inkomen was voor een medisch specialist. De specifieke regelingen voor medisch specialisten in de UMC’s (HAMS, 1999) en in de perifere ziekenhuizen (AMS, 2002) alsook het op AMS-basis geschoeide uurtarief voor vrijgevestigden zijn daarmee in overeenstemming. Anno 2010 komt het salaris voor de specialist neer op zo’n 135.000 euro, exclusief dienstenvergoedingen. Verreweg de meesten van ons vinden dat een prima salaris.

Een hoger salaris 
kan niet
de prikkel 
zijn geweest

Gaandeweg verkregen sommige collega’s veel hogere inkomens. Vaak onbedoeld, maar wel voorzien (de ondersteuners) door hogere productie of het anders inrichten ervan. Gedeeltelijk komt de overschrijding van de medisch-specialistische zorg op het conto van de artsen in dienstverband; circa 250 miljoen euro. Een hoger salaris kan niet de prikkel zijn geweest. De overschrijding is immers niet vertaald in salaris. Er wordt dus meer zorg geleverd en ook op een andere manier. De zorgvraag beantwoorden en goede kwaliteit leveren is daarbij het streven. Hogere productie heeft indirect voor zowel vrijgevestigden als dienstverbanders voordelen die motiveren: meer ondersteuning, meer formatie, meer voorzieningen. Voor vrijgevestigden ook meer geld, maar deels als onbedoeld neveneffect. Dat ongewenste effect en die onevenredige inkomensstijging zouden moeten worden voorkomen. Moet het inkomensdeel wel in de DBC-systematiek blijven?
Goede kwaliteit willen we allemaal leveren, maar waar is ons kostenbewustzijn? De marktwerking zorgde bij veel specialisten voor een ommekeer van kostenbewustzijn naar opbrengstbewustzijn. Dit onder invloed van jaarplannen, budgetbesprekingen, groeiscenario’s, Resultaat Verantwoordelijke Eenheden (RVE’s) et cetera. Een ‘zorgproduct’ behendig in een DBC brengen, werd doel op zich. Begrijpelijk, anders schaad je de eigen portemonnee en die van het ziekenhuis. De LAD heeft vanaf de invoering van de DBC’s al op die risico’s gewezen. Ook de DBC’s op weg naar transparantie (DOT) zullen niet het gewenste effect hebben. Het is de vraag of deze ‘nieuwe DBC’ beter herkenbaar is: voor medisch specialist, zorgverzekeraar en vooral voor de patiënt.
De minister gelooft er zelf kennelijk ook niet meer in. Want hij lanceerde het idee (of slechts verkiezingspraat?) om het inkomen van medisch specialisten als budget aan het ziekenhuis over te maken. Die moeten het dan maar ‘achter de voordeur’ verdelen. Hij zou dan tevens een sturingsmiddel krijgen om de kosten(ontwikkeling) te beheersen. Volgens de LAD is dit onuitvoerbaar. Waar blijft de kosten-batenanalyse?
Daar ligt de uitdaging voor medisch specialisten: kwaliteit leveren, met de focus op de toegevoegde waarde maar wel kostenbewust. En als we dat leveren, is ons salaris zelden discussiepunt.

Gert van Enk, voorzitter LAD