Straf Heringa voor hulp dood moeder definitief

De veroordeling van Albert Heringa, de man die zijn 99-jarige moeder hielp een einde aan haar leven te maken, is definitief. De Hoge Raad heeft dinsdag de laatste uitspraak gedaan in de zaak, die al voortsleept sinds in 2010 een documentaire op tv werd uitgezonden over de ‘zelfgeregisseerde dood’ van de vrouw. Heringa krijgt een halfjaar voorwaardelijke gevangenisstraf.

De moeder van Heringa verbleef in een verzorgingshuis, ze leed aan hartfalen, ernstige rugklachten en was nagenoeg blind. Ze wilde niet meer leven, maar kreeg geen medewerking van haar huisarts voor euthanasie. Heringa hielp haar in 2008 op haar uitdrukkelijke verzoek door een dodelijke hoeveelheid pillen door haar vla te mengen. Volgens het Openbaar Ministerie was dat strafbaar.

De rechtbank in Zutphen oordeelde in 2013 dat Heringa schuldig was aan hulp bij zelfdoding van zijn (stief)moeder, maar legde geen straf op. In hoger beroep sprak het Hof in Arnhem hem in 2015 vrij op basis van een conflict van plichten – enerzijds iemand in nood helpen, anderzijds de wet moeten gehoorzamen. De advocaat-generaal adviseerde aan de Hoge Raad in 2016 om dit oordeel te volgen. De Hoge Raad besloot echter dat het Hof – nu in Den Bosch – zich opnieuw over de zaak moest buigen. Rechter Lex Mooy, ook tuchtrechter en jurist bij de Regionale Toetsingscommissies, verdubbelde de eis van het OM en veroordeelde Heringa voorwaardelijk tot een halfjaar cel.

Het hoogste rechtscollege van het land komt nu tot dezelfde conclusie. Daarmee is de straf wegens strafbare hulp bij zelfdoding definitief.

Net als het hof wijst de Hoge Raad op de wet die bepaalt dat euthanasie alleen door een arts mag worden uitgevoerd en dan nog alleen onder bijzondere omstandigheden en als bepaalde zorgvuldigheidseisen worden gevolgd. Het Hof heeft bekeken of zich in dit geval uitzonderlijke omstandigheden hebben voorgedaan die maken dat de handelingen van Heringa toch gerechtvaardigd zijn. Van een noodsituatie, zoals Heringa had betoogd, was evenwel volgens de hoogste rechters geen sprake. Er is niet aannemelijk geworden dat er geen redelijk alternatief was voor de door Heringa gemaakte keuze om zijn (stief)moeder bij haar zelfdoding behulpzaam te zijn of voor de manier waarop de uitvoering van die keuze heeft plaatsgevonden.

Zo was Heringa niet te rade gegaan bij andere artsen en heeft hij niet geprobeerd zijn moeder op andere gedachten te brengen.

Het was niet de eerste keer dat de Hoge Raad zich over de kwestie boog. In 2017 vernietigden de hoogste rechters nog de uitspraak van het gerechtshof Arnhem-Leeuwarden, dat begrip had getoond voor Heringa’s toestand en hem daarom geen straf oplegde.

Tegenwoordig is de euthanasiepraktijk anders dan in 2008. Een stapeling van ouderdomsklachten kan nu wel een geldige reden zijn om een euthanasieverzoek in te willigen.