Samenwerken is ook ‘omschotten’

Vorige week is de KNMG-visie ‘Zorg die werkt’ uitgebracht.¹ Kern van deze door alle federatiepartners onderschreven visie is dat als we echt willen dat meer mensen meedoen in de samenleving, iedereen ook toegang moet krijgen tot arbeidsgerichte medische zorg, ook de zzp’ers, mantelzorgers en vrijwilligers die dit nu ontberen. Als dit wordt gecombineerd met meer aandacht voor arbeid bij álle artsen en een betere onderlinge samenwerking, dan komt daadwerkelijke (arbeids)participatie een stuk dichterbij.

Op pagina 38 van deze KNMG-visie staan zeven gezamenlijke uitgangspunten die voor álle artsen gelden en die u echt even moet lezen. Hier beperk ik mij tot het vierde uitgangspunt waar onder andere staat: ‘artsen zijn ieder voor zich én gezamenlijk verantwoordelijk voor kwalitatief hoogwaardige en samenhangende arbeidsgerichte medische zorg’. Ofwel, elke arts moet aandacht hebben voor de relatie tussen klachten, functioneren, ziekten, beperkingen en arbeid, wat uiteraard repercussies heeft voor hoe de (basis)opleiding moet worden ingericht, waarbij ik hier meteen oproep om ‘arbeid en gezondheid’ ook voldoende op te nemen in het raamplan 2018.

Verder staat er ‘….afstemming en samenwerking is cruciaal tussen huisartsen, medisch specialisten en specialisten arbeid en gezondheid’. Dat dit niet vanzelfsprekend is, blijkt ook uit een recent rapport van de Raad voor het openbaar bestuur (Rob) waarin wordt gesteld: ‘De sociale sector en de gezondheidssector zijn twee gescheiden werelden met elk hun eigen taal, werkwijzen, mores en expertises. Daar is nog veel samenhang te realiseren.’²

Zoek de ruimte om om schotten heen te werken

Waarom is de afstemming en samenwerking in kader van arbeidsgerichte medische zorg eigenlijk niet vanzelfsprekend? In een lezenswaardige historische analyse in hoofdstuk 3 van de KNMG-visie komt goed naar voren dat de kern van het probleem ligt in het gegeven dat er in Nederland, in tegenstelling tot de ons omringende landen, een strikte scheiding bestaat tussen behandelen (VWS) en beoordelen (SZW).

Echter, om de werkende patiënt niet de dupe te laten worden en maatwerk te kunnen leveren, dient kennis over en weer te worden uitgewisseld en zal er wel samengewerkt dienen te worden, waarbij artsen ‘… onderling afspraken over verwijzing, terugverwijzen, consultatie, berichtgeving/gegevensuitwisseling en verdeling van verantwoordelijkheden maken’. Verder staat er dat bij deze samenwerking ‘artsen zich niet laten belemmeren door schotten tussen instituten en financieringsstromen, noch door beperkingen die samenhangen met (het perspectief van) hun eigen discipline’. Dit vergt welhaast een cultuurverandering, die in het Rob-rapport benoemd wordt als ‘omschotten’, wat betekent: ‘wees je bewust van het feit dat er schotten zijn en zoek de ruimte op om er omheen te werken’, waartoe ik u allen uitdaag.²

Rob Kok, voorzitter NVVG

Voetnoten

1. zie www.knmg.nl/arbeid

2. Zie rapport van de Raad voor het openbaar bestuur (Rob) ‘Zorg voor samenhangende zorg’ uit juni 2017.