Het zieke kind

De Nederlander die terugkijkt in de tijd, kan alleen maar vaststellen dat de zorg aan kinderen geweldig is verbeterd. Zo daalde de zuigelingensterfte sinds 1900 van 155 naar 6 per 1000 levendgeborenen. Maar wie om zich heen kijkt in het heden, ziet een somber beeld. Zeker in Azië (Pakistan: 97 per 1000) en Afrika (Angola: 170 per 1000) lopen ouders eenzelfde grote kans om hun kind binnen een jaar te verliezen als wij Europeanen aan het begin van de twintigste eeuw.

Ook de bedreigingen voor de gezondheid zijn voor kinderen in Nederland van een andere orde dan voor leeftijdgenoten in de derde wereld. In deze special van Medisch Contact komen er enkele aan de orde. Hersenen kunnen voor en vlak na de geboorte ontregeld raken door bijvoorbeeld drugs of geneesmiddelen. Na decennia van rust - een ander voorbeeld - is het aantal meldingen van kinkhoest het afgelopen jaar opeens aanzienlijk gestegen. En een dieet van hamburgers en patat kan, in combinatie met tv-kijken en weinig bewegen, leiden tot ernstig overgewicht: met diabetes op jonge leeftijd als niet eens zo onwaarschijnlijk resultaat.

Genoeg te doen dus voor de dokter, preventief en curatief. Maar niet zómaar. In de zorg aan kinderen - of die nu rechtstreeks wordt verleend of via hun ouders - is goed zichtbaar hoezeer het paternalisme dat de geneeskunde kenmerkte, de laatste decennia wegslijt. Artsen en verpleegkundigen in de jeugd-gezondheidszorg, waar ouders vroeger gewoon deden wat hun werd gezegd, moeten meer dan ooit het waaróm van hun adviezen uitleggen - ook als het gaat om vaccinaties of een gezonde leefstijl. En sinds de invoering van de WGBO - een tweede voorbeeld - is informed consent ook op afdelingen Kindergeneeskunde ingeburgerd geraakt. Als een kind een noodzakelijke operatie weigert, is dat dus aanleiding voor een gesprek, in de hoop dat hij er anders over gaat denken. En als de ouders niet willen dat een zinloos geworden, belastende behandeling van hun kind wordt gestopt - om het maar niet te hoeven verliezen - dan telt dat.

Die mondigheid is prima. Ook artsen kunnen leren van wat kinderen en hun ouders over de zorg te berde brengen. En meestal zullen ze het ook wel met elkaar eens worden - al zijn daar soms meer woorden voor nodig dan vroeger. De jeugdbescherming mag deze dagen ter discussie staan, de kans dat een kind niet de medische zorg krijgt die het verdient, is gelukkig erg klein. Althans in Nederland.

Joost Visser