Gevoeligheid kinderen voor epilepsie verklaard

Er zijn nieuwe aanwijzingen waarom kinderen vatbaarder zijn voor epileptische aanvallen en hoe deze aanvallen kunnen leiden tot chronische epilepsie. Onderzoekers onder leiding van Yehezkel ­­Ben-Ari van het Franse Institut de Neurobiologie de la Méditerranée (INMED) vonden dat bij een zich ontwikkelend zenuwstelsel, maar niet bij een volwassen zenuwstelsel, de neurotransmitter GABA een essentiële rol speelt.

Bij volwassenen wordt een epileptische aanval veroorzaakt door hyperactiviteit van zenuwcellen die overgestimuleerd worden door de exciterende neurotransmitter glutamaat. GABA werkt bij volwassenen als een rem op de activiteit van zenuwcellen, maar omdat bekend is dat in een zich ontwikkelend zenuwstelsel GABA een exciterende werking heeft, wilden Ben-Ari en collega’s kijken of GABA betrokken is bij epileptische aanvallen in nog niet volgroeide hersenen.

In een proefopstelling bestaande uit de linker- en rechterhippocampus van babyratjes en de zenuwen daartussen toonden de onderzoekers aan dat voor het ontstaan van chronische epilepsie in de hersenen van jonge ratten functionele GABA-receptoren aanwezig moeten zijn. Als deze receptoren worden geblokkeerd, ontstaat geen chronische epilepsie en door middel van met GABA opgewekte ‘fast oscillations’ zijn nodig om het zenuwnetwerk zo te veranderen dat het vatbaar wordt voor epileptische aanvallen.

Uit andere experimenten waarbij de hersenen van jonge ratten werden vergeleken met die van volwassen ratten, bleek dat GABA-receptoren in volgroeide hersenen wel betrokken zijn bij epileptische aanvallen maar dat GABA niet noodzakelijk is om chronische epilepsie op te wekken, zoals dat wel het geval is bij jongere hersenen. Gedurende de ontwikkeling verandert GABA van een inhiberende in een exciterende neurotransmitter en vermeerdert de hoeveelheid glutamaterge neuronen, waardoor de rol van GABA verandert.

Deze bevindingen hebben mogelijk ook gevolgen voor de behandeling van kinderen met epilepsie. Het is voorstelbaar dat medicijnen die de werking van GABA versterken bij een zich ontwikkelend zenuwstelsel, juist een nadelig effect hebben, stellen de Franse onderzoekers. << Twan van Venrooij

Neuron 2005; 48: 787-96