‘Geef aandacht aan onbewust onveilig gedrag’

Er moet in de opleiding meer aandacht komen voor onbewust onveilig gedrag dat het risico op fouten, incidenten en calamiteiten verhoogt. Dat stelt arts en senior inspecteur Ian Leistikow van de IGZ, die op persoonlijke titel sprak bij De dokter en de klacht, een evenement van Medisch Contact dat dinsdagavond plaatsvond.

Er is nu te weinig onderwijs over fouten, incidenten en calamiteiten, het gedrag van artsen dat daaraan ten grondslag ligt, de gevolgen ervan en de impact op artsen. Leistikow vindt wel dat er al een flinke cultuurverandering gaande is in de zorg, omdat er op dit moment überhaupt meer en opener over wordt gesproken dan tien jaar geleden. 'Maar we spreken elkaar nog niet zomaar aan op onveilig gedrag, terwijl dat gedrag vaak onbewust is. Ik ga er dan vanuit dat je een collega alleen maar helpt als je hem of haar daarop aanspreekt. Beseft je collega dat een afgeblafte assistent de volgende keer niet meer durft te bellen, met mogelijk ernstige gevolgen? Na de primaire reactie met weerstand, is men toch vaak blij met de tip.'

Leistikow vindt dat artsen zelf ook moeten organiseren dat er ‘een beetje tegen-power’ komt op hun gedrag. Ze moeten wat hem betreft vragen om feedback, omdat anderen vaak beschroomd zijn om ongevraagd kritiek te geven of omdat ze zelf ook gewend zijn geraakt aan dat gedrag. ‘Maar mensen die te lang hun gang hebben kunnen gaan en ontsporen, zijn eigenlijk vaak in de steek gelaten door hun collega’s. Die hebben gezegd “Ach laat maar, zo ís hij nou eenmaal”.’

Ook kinderarts en medisch ethicus Martine de Vries ziet een cultuurverandering op gang komen wat de communicatie over fouten, incidenten en calamiteiten. Zij is betrokken bij een project van dertien ziekenhuizen om een peersupportnetwerk op te zetten. Daarin wordt met name aandacht besteed aan de impact op artsen en andere zorgverleners die te maken krijgen met een fout, incident of calamiteit, al dan niet met een klacht tot gevolg. De impact van zo’n gebeurtenis is volgens De Vries erg groot en kan klachten opleveren die aan PTST lijken.