Een slechthorende onderhoudsmonteur

Een 55-jarige man werkt 25 jaar bij een vervoersbedrijf, aanvankelijk als onderhoudsmonteur, de laatste jaren als voorman. Hij heeft al jaren klachten van slechthorendheid en vermoeidheid. Hij verstaat zijn collega's niet goed: 'Ze praten allemaal binnensmonds.' Het gebruik van hoortoestellen die een audiologisch centrum hem na de verwijzing van de KNO-arts heeft voorgeschreven, geeft onvoldoende baat.
Het audiogram dat bij zijn indiensttreding is gemaakt, vertoonde geen afwijkingen. Tien jaar geleden werden bij een periodiek arbeidsgezondheidskundig onderzoek in een vervolgaudiogram afwijkingen vastgesteld die typisch zijn voor lawaaislechthorendheid. Twee jaar terug bevestigde de KNO-arts bij wie hij onder controle is, dit opnieuw. De voorman heeft steeds meer communicatieproblemen op zijn werk en raadpleegt daarom zijn bedrijfsarts. De bedrijfsarts vraagt het Nederlands Centrum voor Beroepsziekten (NCvB) hoe de risico's van een arbeidsongeschiktheid door de toenemende gehoorproblematiek kunnen worden gereduceerd.

Gehoorschade
Naar schatting drie- tot vijfduizend mensen lopen jaarlijks gehoorschade op als gevolg van blootstelling aan lawaai op het werk. Slechthorendheid kan op het werk leiden tot communicatieproblemen en tot risicovolle situaties als mensen alarmsignalen niet meer horen of hun richtinghoren gestoord is. De arbeidsgeneeskundige van het NCvB stelt voor de man te verwijzen naar het arbospreekuur van het expertisecentrum Arbeid en Gehoor. Dit centrum is een samenwerkingsverband tussen het AMC (NCvB en Klinische Audiologie) en het VUMC (Audiologie). Het stelt zich tot doel bij te dragen aan de preventie van gehoorproblemen door werk, en instrumenten en methoden te ontwikkelen en te evalueren om de arbeidscapaciteit van mensen met gehoorstoornissen te behouden of te bevorderen.

Akoestiek

Op het arbospreekuur werd de voorman gezien door de arbeidsgeneeskundige van de NCvB en een audioloog van het AMC. Arbeidsanamnestisch is het grootste knelpunt voor de voorman het lawaai op de werkplek: een grote open ruimte met gladde muren. Hierdoor ontstaat een zeer ongunstige akoestiek. Er worden diverse verschillende activiteiten tegelijkertijd verricht. Men werkt met gereedschap (stalen mokers en machines, zoals slijptollen en pneumatische hamers) hetgeen een pulsgeluid en/of kortstondig een hoog frequent geluid genereert van boven de 100 dB(A).

Gehoorbescherming is door de werkgever beschikbaar gesteld. Aan voorlichting over de risico's van lawaai wordt weinig aandacht besteed. Waarschuwingsborden zijn er niet, toezicht op de naleving van het dragen van gehoorbescherming ontbreekt. Bepaalde werkzaamheden verhinderen het gebruik van gehoorbescherming, bijvoorbeeld het opleiden van stagiaires, dat tot het takenpakket van de voorman behoort. Daarnaast heeft hij veelvuldig overleg, rechtstreeks met collega's en telefonisch met leveranciers.

Hoortoestellen

Op basis van het vastgestelde gehoorverlies, de klachten en de werkomstandigheden zijn andere, geavanceerdere hoortoestellen voorgeschreven met actieve lawaaionderdrukking en meerdere programma's. Hiermee kan de voorman voor verschillende werksituaties zijn hoortoestellen instellen. Overleg wordt voortaan zo veel mogelijk in een rustiger omgeving gevoerd.

Optredende interferentie tussen de hoortoestellen en het aanwezige beeldscherm is opgelost door het beeldscherm te vervangen. De telefoontoestellen werden eveneens aangepast. Aan de directe collega's van de meewerkend voorman is voorlichting gegeven over de risico's en consequenties van slechthorendheid. Het vervoersbedrijf is geadviseerd om adequaat, dus actiever, uitvoering te geven aan algemene preventie van gezondheidsrisico's door lawaai.De bereikte significante klachtenreductie lijkt een aanmerkelijk verbeterde prognose quod laborem te ondersteunen.

Het Nederlands Centrum voor Beroepsziekten is ondergebracht bij het Coronel Instituut van Het Academisch Medisch Centrum van de Universiteit van Amsterdam. Correspondentieadres: Postbus 22660, 1100 DD Amsterdam, tel 020 566 53 87, e-mail:

ncvb@amc.uva.nl