Concentratie geen garantie voor kwaliteit
1 reactieVoor het positieve verband tussen concentratie en kwaliteit van zorg is veel minder bewijs dan wordt aangenomen. Dat concluderen drie onderzoekers van het iBMG (Erasmus Universiteit), IQ healthcare (UMC St Radboud) en het Nivel in een artikel op de site van Medisch Contact deze week.
De onderzoekers keken naar bariatrische chirurgie, borstkanker, liesbreuken, hemofilie en verloskunde. Ze vonden geen overtuigende aanwijzingen dat zorgconcentratie tot kwaliteitswinst voor patiënten en tot beheersing van de zorgkosten leidt. De belangrijkste redenen om zorg te concentreren zijn van organisatorische aard, zo vonden ze: de strategische positionering ten opzichte van andere ziekenhuizen en beoogde efficiëntere bedrijfsvoering staan voorop, hoewel volumevergroting vaak tot hogere kosten blijkt te leiden. Ook bleek het vaak lastig om voldoende gekwalificeerd personeel aan te trekken, of toegewezen ok-tijd efficiënt te benutten. Bij meer volume wordt dat makkelijker.
De onderzoekers wijzen erop dat slechts van vijf aandoeningen eenduidig vaststaat dat concentratie van zorg de kwaliteit verhoogt: de chirurgie van een abdominaal aorta-aneurysma, pancreascarcinoomresectie, oesofaguscarcinoomresectie, hartchirurgie bij kinderen en de behandeling van hiv en aids. Voor de meeste oncologische ingrepen is er sprake van een kleine (maag, colon, blaas, long en mamma) of niet-significante (rectum, prostaat en nier) relatie. Bovendien is vaak onduidelijk waarop het positieve verband berust: maakt een hoger volume professionals vaardiger en het zorgproces meer gestroomlijnd? Of is het meer een kwestie van selectief verwijzen: patiënten gaan naar de beter presterende ziekenhuizen?
De drie onderzoekers pleiten daarom voor gedegen empirisch onderzoek naar de relatie tussen volume en kwaliteit en de condities waarop die relatie al dan niet tot stand komt. ‘Pas dan kunnen kabinet en verzekeraars met een gerust hart pleiten voor concentratie van zorg’, zeggen ze.
Juist deze week pleiten oncologische specialisten in Medisch Contact voor meer concentratie van de kankerzorg.
Henk Maassen
- Het artikel: De concentratiehype voorbij. Medisch Contact nr. 50, 14 december 2012
Lees ook:
W.J. Duits
Bedrijfsarts, HOUTEN
Laten we even teruggaan naar de basis. Kwaliteit van zorg staat of valt bij de kennis en kunde van de arts en van het team dat om hem of haar heen meewerkt. De kennis en kunde van de arts is een kwestie van vakkennis en vaardigheden, hierbij spelen o...pleiding en regelmatige bijscholing een grote rol. Dat geldt ook deels voor het team om de arts heen, ook zij moeten goed zijn opgeleid en bijscholingen volgen. Vervolgens hoort er een organisatie te zijn, die zorgt dat deze professionals op een verantwoorde manier moeten kunnen werken. In deze moderne tijd van internet en massacommunicatie is het makkelijker dan ooit om een collega te consulteren, dus afstand speelt geen rol. Uitzondering vormen natuurlijk die ingrepen die ook specifiek materiaal en specifieke kwalificaties vragen van bijvoorbeeld het OK-complex. Maar zoals al blijkt uit de onderzoeken, geldt dat voor bepaalde vormen van vaatchirurgie en vormen van MDL-chirurgie.
De achilleshiel is dus in feite de organisatie. Kenmerend voor slecht werkende organisaties is een top-down aansturing door mensen die geen inhoudelijke kennis hebben van het primaire proces. Gaan we dit risico nu nog verder vergroten door schaalvergroting? Nog meer dure raden van bestuur en toezicht? Nog meer geld onttrekken aan het primaire proces? Laten we eens een onderzoek doen naar de positieve effecten van schaalvergroting en meer invloed van de verzekeraars op kwaliteit van zorg en kostenontwikkelingen. De resultaten zullen onthutsend zijn.