Bloedstollend onderzoek

Het bekijken van bloedstollende horrorfilms zorgt voor een stijging van stollingsfactor VIII, blijkt uit een opmerkelijke studie door Banne Nemeth, Luuk Scheres en andere onderzoekers van het Leids Universitair Medisch Centrum. Hun onderzoek verscheen onlangs in de kerstspecial van The BMJ, zoals altijd vol publicaties met een knipoog.

De Leidse onderzoekers includeerden 24 vrijwillige gezonde proefpersonen die, met een tussenpoos van een week, twee films te zien kregen: de horrorfilm Insidious (2010) en de gemoedelijke documentaire A Year in Champagne (2014). De vergaderruimte van de afdeling Klinische Epidemiologie werd voor de gelegenheid omgebouwd tot een minibioscoop met een gemoedelijke sfeer. Om confounding door bijgeloof te voorkomen, werden de films niet afgespeeld op vrijdag de 13de en tijdens volle maan.

Binnen een kwartier voor en na de films namen de onderzoekers bij de deelnemers bloed af, dat vervolgens werd onderzocht op verschillende eiwitten betrokken bij de bloedstolling. Een pijnlijk detail: één van de deelnemers was zo zenuwachtig tijdens de venapunctie dat hij, vlak voordat hij flauwviel, een familiepak chocolaatjes leeg at.

In tegenstelling tot de documentaire, zorgde de horrorfilm voor een significante stijging van stollingsfactor VIII. Volgens Nemeth kan deze toename uit evolutionair oogpunt verklaard worden: ‘Op deze manier bereidt het lichaam zich voor op bloedverlies als dat nodig is, zoals in bedreigende situaties.’

Een minpunt van de studie was de beperkte intensiteit van de angst. De deelnemers zou op verschillende manieren meer angst aangejaagd kunnen worden, hoewel onderzoekers daar hun ethische vraagtekens bij zetten.

Om personen met een verhoogde stollingsneiging af te raden naar horrorfilms te kijken, gaat Nemeth te ver. ‘Onze studie richtte zich op gezonde personen en niet op deze risicogroepen. Daarbij hebben we wel een verhoogde stollingsneiging aangetoond door een stijging van factor VIII, maar zagen we niet dat er ook daadwerkelijk een stolsel optrad.’

Dat het gelukt is om de kerstspecial van The BMJ te bereiken, is volgens Nemeth te danken aan een combinatie van factoren: ‘Het is gedeeltelijk een serieuze studie met een goede opzet, maar het is ook met een goede portie humor en met veel plezier uitgevoerd. Daarbij spreekt het een breed publiek aan: niet alleen in het Nederlands gaat het bloed stollen van angst, kijk naar het Engelse “bloodcurdling”, “das Blut in den Adern erstarrt” bij de Duitsers en “ vous glacer le sang” in het Frans.’

The BMJ was zelfs zo enthousiast dat men naar Leiden afreisde om een korte film over het onderzoek te maken. De link naar de video-opname is hieronder te vinden, via het BMJ-artikel.

Emma Zandee

BMJ 2015;351:h6367