‘Dokter, de verzekeraar wil mijn dossier’

Maandagochtend. Een huisarts met een vraag aan de lijn. Een patiënt van de huisarts had om een kopie van zijn medisch dossier gevraagd. Moest ze aan dat verzoek voldoen? Ja, antwoord ik stellig. Patiënten hebben recht op een ‘afschrift van’ hun dossier, aldus de wet. De huisarts was bekend met het recht op afschrift. Zij belde eigenlijk omdat de patiënt zei dat zijn letselschadeverzekeraar om de kopie had gevraagd. De patiënt moest die kopie dus gelijk overdragen. Moest de huisarts daaraan meewerken?

De KNMG-richtlijnen over omgaan met medische gegevens zijn duidelijk. Artsen mogen zonder toestemming van de patiënt geen gegevens verstrekken aan anderen. Dus ook niet aan medisch adviseurs van particuliere verzekeraars, niet aan indicerend artsen en niet aan verzekeringsartsen van uitkeringsinstanties. Wel kan een behandelend arts, met toestemming van de patiënt, gerichte vragen beantwoorden van een collega-arts. Die vragen dienen bij voorkeur schriftelijk te worden gesteld en vergezeld te gaan van een machtiging van de patiënt. De behandelend arts mag vervolgens alleen feitelijke informatie geven en geen uitspraken doen over bijvoorbeeld prognoses. Zo luiden de regels.

Veel te omslachtig, vinden sommige verzekeraars, gemeenten en uitkeringsinstanties. Het is toch veel makkelijker om de verzekerde direct om een compleet dossier te vragen? (Wie weet wat daar nog meer in staat?) Dus dragen zij ‘gewoon’ aan de verzekerde op om een kopie van het dossier te verstrekken. Brieven met dit soort verzoeken worden soms zelfs ondertekend door een arts, zo blijkt.

Met de huisarts bespreek ik deze onwenselijke handelwijze. Formeel handelt de verzekeraar niet in strijd met de wet. Het is immers slechts een verzoek aan de verzekerde. Maar iedereen weet dat een verzekerde zo’n verzoek niet naast zich neer kan leggen. De afhankelijkheid van de verzekerde wordt zo misbruikt. De verzekeraar holt daarmee het beroepsgeheim van de arts uit. En dat kan gevolgen hebben voor de toegankelijkheid van de zorg. Want als patiënten zich realiseren dat zij hun dossier later moeten afstaan aan anderen, willen zij bepaalde delen misschien liever laten schrappen voordat dit ook in handen van anderen komt. Dat belemmert het werk van behandelaars en de toegankelijkheid van de zorg voor patiënten. Artsen die bij verzekeraars werken blijken regelmatig mee te werken aan dit soort praktijken. Zij omzeilen daarmee de ook voor hen geldende KNMG-regels.

Ik adviseer de huisarts dan ook om niet mee te werken aan het verzoek van de patiënt. In plaats van een kopie van het dossier mee te geven, stel ik voor dat de huisarts haar collega bij de verzekeraar belt en wijst op de KNMG-richtlijnen. Dat er dus gerichte vragen kunnen worden gesteld. Dit alles in de veronderstelling dat ook artsen bij verzekeraars, gemeenten en uitkeringsinstanties bekend zijn met de KNMG-richtlijnen.

Herkent u deze problematiek? Laat het mij weten. Met elkaar moeten we dit een halt toeroepen. Het recht van een patiënt op afschrift van het dossier wordt zo door anderen oneigenlijk gebruikt. De KNMG wil organisaties die dit doen, wijzen op de regels. Zo nodig nemen we vervolgstappen. Uw medewerking, in de vorm van praktijkvoorbeelden, is van harte welkom.

Aart Hendriks, coördinator gezondheidsrecht KNMG

Mail uw praktijkvoorbeelden naar communicatie@fed.knmg.nl

Deze column is geschreven op persoonlijke titel.