Het uur van de specialisten
Het uur van de specialisten, Barbara Zoeke, Cossee, 218 blz., 24,99 euro.
Het is eind jaren dertig, een hoogleraar archeologie wordt door vrienden geadviseerd Duitsland te verlaten: ‘Ze zullen het onvoorstelbare doen.’
De vrienden merkten al hoe de ziekte van Huntington toesloeg bij de professor. Het uur van de specialisten van Barbara Zoeke is daarmee niet alleen een roman over moord op psychiatrisch zieken, zwakzinnigen en chronisch zieken, maar ook een van de zeldzame waarin de ziekte van Huntington haarscherp op papier komt. De professor deelt een verblijf – en een toekomst – in een inrichting met schizofrene Carol, Oscar met downsyndroom, de ‘droomduits’ sprekende Elfie, en ‘mensen met een ziekte die een zekere dokter Alzheimer heeft beschreven’: Tötungsanstalt en Gnadentot, in SS-taal.
Deel 1 van de roman is voor de slachtoffers. De hoogleraar archeologie sterft in de gaskamer, met de zwakzinnige Oscar die zich aan hem vastklemt. Carol gaat ten onder vanwege het wekenlang moeten eten van ‘E-kost’: waterachtige rommel zonder voedingstoffen. De letter ‘E’ staat voor euthanasie. Elfie ontsnapt. Deel 2 neemt de lezer mee in de wereld van de tegenvoeter, in zwart uniform onder de witte doktersjas: ‘Het uur van de specialisten’ is aangebroken. De Duitse artsen hebben in de klinieken hun eigen strijdtoneel. Hun strijd: ‘Het gevecht tegen minderwaardige genen; het gezonde volkslichaam als nieuwe afgod. Weerzin tegen intellectuelen, met hun liberalistische doolhoven.’ De arts schrijft troostbrieven aan de nabestaanden van de vermoorden. Leeftijd, voorgeschiedenis en afkomst sporen daarin zorgvuldig met elkaar.
Kort na de oorlog maakt deze arts in gevangenschap een eind aan zijn leven. ‘Hij verwarde macht en medicijnen’, schrijft de auteur, die werkelijkheid en verbeelding in haar boek combineert. Ze heeft twintig bladzijden glossarium en drie bladzijden ‘Personen’ nodig om alle in roman en werkelijkheid betrokken organisaties en personages op te voeren. Het levert een complex boek op dat de lezer meesleurt naar historische tijden, maar misschien ook nog wel naar meer recente. De thematiek van Het uur van de specialisten blijft ongemakkelijk relevant.
Lees ook
