Meerderheid artsen vindt toestemming voor leertoucher onder narcose vereist

Driekwart van de artsen (in spe) vindt dat schriftelijke toestemming van de patiënt vereist is als a(n)iossen of geneeskundestudenten ter lering een intiem onderzoek, zoals een rectaal of vaginaal toucher, verrichten bij een patiënt die onder narcose is. Dat blijkt uit een poll van Medisch Contact.

Het Amerikaanse ministerie van volksgezondheid stuurde onlangs een brief naar universiteiten en opleidingsziekenhuizen om een nieuwe richtlijn onder de aandacht te brengen. Hierin staat dat schriftelijke toestemming vereist is voor intiem onderzoek.

Toestemming

Zo’n 78 procent van de 388 respondenten – voornamelijk artsen – vindt dat schriftelijke toestemming van de patiënt ook in Nederland vereist is als a(n)iossen of geneeskundestudenten ter lering een intiem onderzoek verrichten bij een patiënt die onder narcose is. Hier ligt het percentage vrouwen onder de respondenten hoger dan onder degenen die het hier (helemaal) niet mee eens zijn.

Leertoucher

Een kleine groep, ongeveer één op de tien, zegt in het afgelopen jaar zelf een vaginaal en/of rectaal toucher ter lering – leertoucher – te hebben uitgevoerd bij een patiënt onder narcose, of te hebben waargenomen dat een andere arts of geneeskundestudent een leertoucher uitvoerde bij een patiënt onder narcose. Ruim de helft van hen geeft aan dat de patiënt er niet van op de hoogte was dat ze een leertoucher hadden uitgevoerd.

Indicatie

Uit de reacties blijkt dat mondelinge toestemming voor een deel van de respondenten ook volstaat. Dat geldt zowel voor respondenten die het wel of niet eens waren met de stelling dat voor een leertoucher onder narcose schriftelijke toestemming is vereist. Verder wegen respondenten mee of er een medische indicatie is voor het inwendige onderzoek. Zo ja, dan vinden sommigen dat een leertoucher onderdeel van de ingreep is en aparte toestemming niet vereist is. Terwijl anderen vinden dat ook bij een medische indicatie expliciet toestemming nodig is voor een leertoucher omdat dat geen medisch nut dient.

Gynaecologie

Uit een van de reacties blijkt dat een gynaecoloog vreest dat schriftelijke toestemming voor een leertoucher onder narcose ertoe leidt dat patiënten steeds vaker weigeren. ‘Het alleen maar benadrukken van leersituaties leidt vooral in de gynaecologie en verloskunde tot grootschalige weigering van studenten. Ik denk dat het goed is te benadrukken dat studenten onder zeer strikte supervisie handelen en nooit alleen onderzoek initiëren, maar onder toeziend oog van de supervisor, die dezelfde handelingen voorafgaand aan de narcose uitvoert. Het collectieve belang, goede mensen opleiden, zou meer moeten prevaleren boven de wensen van het individu. Mensen zitten hele nachten wortel te schieten bij de gynaecologie omdat studenten in toenemende mate geweigerd worden.’

Een aios gynaecologie geeft aan hier minder bang voor te zijn. In het ziekenhuis waar de aios werkt is een gynaecoloog die ‘expliciete toestemming vraagt voor VT door co’. ‘Daar wordt vooralsnog nooit afwijzend op gereageerd’.