Te veel vocht toedienen na ernstig hersenletsel schadelijk
1 reactieErnstig zieke patiënten met traumatisch hersenletsel krijgen op de ic vaak te veel vocht toegediend. Deze positieve vochtbalansen zijn geassocieerd met slechtere resultaten. Dat blijkt uit een grote multicenterstudie in The Lancet Neurology van onder anderen onderzoekers Hester Lingsma, Eveline Wiegers en Mathieu van der Jagt van het Erasmus MC.
In het CENTER-TBI-onderzoek werden de behandeluitkomsten van 55 centra in achttien landen vergeleken. Volgens laatste auteur en neuro-intensivist Mathieu van der Jagt waren er grote verschillen tussen centra. Met statistische technieken hebben ze patiëntverschillen gewogen en weggefilterd.
Vocht wordt gegeven om de bloeddoorstroming van de hersenen te optimaliseren. Van der Jagt: ‘Te weinig is altijd fout, maar het adagium is dat te veel waarschijnlijk minder kwaad kan. Sterker nog, bij een subarachnoïdale bloeding gaven we juist veel vocht als behandeling. Daar komen we nu van terug.’ In veel centra wordt het gevaar van te veel vocht niet als zodanig gezien, zegt Van der Jagt. ‘Niet alleen krijgen patiënten soms een “half litertje extra” vocht, maar ook zijn veel medicijnen in vocht opgelost, zoals paracetamol of antibiotica die je ook via de maag kan toedienen als pil’.
Veel artsen en verpleegkundigen realiseren zich niet dat een patiënt soms wel vier of vijf liter vocht per dag ontvangt. Daarbij krijgen patiënten met een lage bloeddruk vaak extra vocht. ‘Maar dan hebben ze veelal geen gebrek aan vocht, maar gebrek aan het stresshormoon noradrenaline. Eigenlijk moet je dat in veel gevallen verhogen en niet vocht geven. De conclusie is dat te weinig en te veel infuusvloeistoffen schadelijk kunnen zijn. Dat laatste waren we bij deze patiënten uit het oog verloren’, aldus Van der Jagt.
Jose van Haastrecht
forensisch geneeskundige KNMG niet-practizerend, Den Haag
Jammer dat de link naar de The Lancet niet de publicatie oplevert van het onderzoek waarover de bevindingen van Mathieu van der Jagt betrekking hebben. De link verwijst naar een deelonderzoek waarin uitkomsten van minder dan 63 ziekenhuizen werden g...eanalyseerd. Het artikel bespreekt voor 55 ziekenhuizen afkomstig uit twee studies, te weten het genoemde CENTER-TBI in landen van de EU en een studie in Australië, OzENTER-TBI uitkomsten voor patienten bij wie een CT-scan is gemaakt en op de ic zorg ontvingen. Ooit, in het verleden althans in Nederland, werd de vochtbalans handmatig bijgehouden op een overzicht dat zich aan het voetenbord van het bed met patient bevond. Hierop werden ook alle toegediende medicatie zowel naar hoeveelheid als naar toedieningsvorm vermeld. De waarneming van Van der Jagt dat "soms een half litertje extra" vocht wordt gegeven roept bij mij de vraag op of in de software dat heden ten dage artsen en anderen aan het IC-bed ondersteunt, aandacht is besteed aan de vorm waarin medicijnen worden toegediend. Ik vraag me verder onder meer af, of er ook iets te vertellen valt over associaties van de snelheid waarmee vocht inloopt en de uitkomsten die in de analyses worden bekeken.