Zorgverleners in Europa solidair

Regelmatig beheersen berichten over asielzoekers, vluchtelingen, migranten en illegalen het nieuws. Tussen Turkije en Griekenland steken mensen in groten getale en met gevaar voor eigen leven de grensrivier over. In Frankrijk zijn hele Roma-families het land uitgezet en worden kampementen opgebroken. Nederland vreest voor een toeloop van Bosniërs en andere nieuwe Europeanen, omdat daar de visumplicht wordt afgeschaft. Ook onze nieuwe regering zegt haar beleid ten aanzien van de groep ‘mensen zonder papieren’ te willen aanscherpen.

Hoe het ook zij, wat er in ons land of daarbuiten ook gebeuren gaat, en of iemand nu een, twee of geen paspoort(en) heeft, ieder mens heeft recht op toegang tot passende zorg. Iedereen kan in zijn of haar leven ziek worden en soms is dan onderzoek en behandeling door een arts nodig. De vrouw uit Sierra Leone voor haar zwangerschapscontrole, de Filippijnse schoonmaakster met rugklachten, het Afghaanse jongetje voor zijn vaccinaties en de Irakese man die last blijft houden van nachtmerries en depressies. Artsen hebben een zorgplicht om passende en verantwoorde zorg te verlenen, die voorziet in de reële behoefte van de patiënt en die wordt verleend volgens de daarvoor geldende standaarden (MC 1/2008: 6).

In Nederland voert het College voor Zorgverzekeringen (CVZ) een financiële regeling uit (art.122a ZVW) die zorgverleners en instellingen de mogelijkheid geeft onbetaalde rekeningen van betalingsonmachtige patiënten (deels) te declareren. Hoewel het in ons land op papier relatief goed geregeld is, lopen patiënten in de praktijk nog regelmatig tegen administratieve, communicatieve of financiële barrières aan en zijn ze vaak bang om zorg te zoeken.

Iedereen moet zijn zorgplicht kunnen uitvoeren,
indien nodig met financiële steun

In de meeste Europese landen zijn de regelingen (beduidend) minder goed en komen mensen zonder verblijfsvergunning nog grotere barrières tegen. Zo moet in Duitsland een betalingsonmachtige patiënt zonder papieren bij een soort sociale dienst langs voor een bijdrage in de kosten, die echter deze persoon moet aangeven bij de nationale autoriteiten. In Griekenland hebben ongedocumenteerden formeel geen toegang tot zorginstellingen en in Italië heeft deze groep geen recht op huisartsenzorg en krijgt daardoor ook erg moeilijk toegang tot een specialist.

Vandaar deze column. Het is hoog tijd om de problemen met de toegang tot medische zorg in Europa onder de aandacht te brengen van de Nederlandse en Europese autoriteiten. Het Europese netwerk HUMA (Health for Undocumented Migrants and Asylumseekers) is in elf landen een digitale petitie gestart en roept op tot solidariteit van alle zorgverleners binnen Europa. Iedereen moet in staat worden gesteld zijn zorgplicht goed en zorgvuldig uit te voeren, met voldoende beschermende wetten en indien nodig financiële compensatie.

De KNMG tekende als eerste de Nederlandse petitie. Tot eind februari kunt u dit ook nog doen: www.doktersvandewereld.org/petitie.

Margreet Kroesen, Dokters van de Wereld
Dokters van de Wereld verleent medische en psychosociale hulp aan kwetsbare groepen overal ter wereld.

Klik hier voor alle bijdragen in de rubriek Mens en rechten.