Verf met een geurtje

Enkele schilders worden aan het werk gezet voor een schildersklus bij een aannemer. De watergedragen verf die zij moeten gebruiken, roept bij hen weerstand op. Zij hebben van collega’s gehoord dat zij huidreacties kregen van watergedragen verf. Ook vinden zij dat deze verf lastig te verwerken is.

Roodheid en jeuk

Als enkele dagen later de bouwvak begint, heeft één medewerker (schilder A) al wat klachten van roodheid en jeuk. Zijn klachten nemen toe en hij gaat naar de huisarts. Die stuurt de schilder door naar de internist, die hem - in de vakantie - voor observatie laat opnemen. De klachten verdwijnen binnen enkele dagen na opname en hij gaat naar huis met de ontslagdiagnose ‘virale rash’.

Na de bouwvak komt hij met zijn collega’s op dezelfde werkplek terug om de klus af te maken. Zij gaan weer aan de slag met dezelfde verf. In die week krijgt de schilder opnieuw klachten. En nu geeft een collega aan dat hij ook klachten heeft gehad: roodheid en jeuk in het gezicht in de laatste week vóór de vakantie. Er ontstaat onrust en de enkele andere schilders krijgen nu ook jeukklachten. De werkzaamheden worden gestaakt en de arbodienst wordt ingeschakeld. Van de toxicoloog van de producent van de verf komt een verzoek binnen bij het Nederlands Kenniscentrum ArbeidsDermatosen (NECOD) om een onderzoek in te stellen.

Waterbasis

Bij het kenniscentrum is bekend dat van de conserveermiddelen die in watergedragen verf worden gebruikt, regelmatig contactallergische reacties worden beschreven. Veel verven zijn tegenwoordig op waterbasis en moeten, net als een aantal cosmetica, conserveermiddelen bevatten. Dezelfde conserveermiddelen worden in zeer uiteenlopende producten teruggevonden. Een contactallergie tegen een conserveermiddel kan daarom relevant zijn bij het gebruik van verven, metaalbewerkingsvloeistoffen en van cosmeticaproducten, zoals shampoo en bodylotion.

Het kenniscentrum roept de schilders op voor onderzoek. Drie schilders met klachten willen meewerken aan het onderzoek. Als enige afwijking wordt bij schilder A in geringe mate erytheem in het gelaat vastgesteld. Schilder A merkt bovendien op dat hij na het gebruik van een nieuwe aftershave meer klachten heeft gehad. De productinformatie wordt opgevraagd en de drie schilders worden getest met bij het expertisecentrum bekende, veelvoorkomende allergenen in verven. Van de gebruikte watergedragen verf worden de verschillende bestanddelen opgevraagd en deze worden in de juiste concentratie eveneens getest bij de drie schilders.

Alleen bij schilder A wordt een positieve reactie gevonden, en wel op geurstoffen in cosmeticaproducten. Alle overige testen bij zowel schilder A als bij zijn collega’s zijn negatief. Navraag leert dat de gevonden contactallergie relevant blijkt te zijn voor de klachten van schilder A. De gebruikte aftershave bevat een van de geurstoffen waarop hij in de allergietest heeft gereageerd.

Geurstof
De anamnestische informatie van schilder A leek in de richting te wijzen van een contactallergie voor conserveermiddel. Nader onderzoek wees echter uit dat in deze casus niet de verf de schuldige was, doch een voor de werksituatie totaal niet relevante contactallergie voor een geurstof die hij thuis opdeed voor hij naar zijn werk ging.

Het Nederlands Kenniscentrum ArbeidsDermatosen (NECOD) maakt deel uit van het Academisch Ziekenhuis Groningen en het VU medisch centrum in Amsterdam. Correspondentieadres: Postbus 30 001, 9700 RB Groningen, telefoon 050 361 8000, necod@kenniscentra.nl.

Arbeid en gezondheid
Het is niet altijd gemakkelijk om gezondheidsklachten van patiënten in verband te brengen met het werk dat zij doen. Mede om artsen daarbij te helpen zijn kenniscentra voor arbeidsrelevante aandoeningen (NKAA) opgericht, die de kennis op dit gebied moeten verzamelen, toegankelijk maken en verspreiden. Ook kunnen artsen een beroep doen op de diensten van het Nederlands Centrum voor Beroepsziekten (NCvB).

In een reeks korte bijdragen beschrijven deze vijf centra met welke vragen artsen bij
hen terechtkunnen en wat voor soort antwoorden zij mogen verwachten. Deze week een bijdrage van het Nederlands Kenniscentrum  ArbeidsDermatosen (NECOD).