Naaste buren

Het Sloveense en het Italiaanse ziekenhuis in de verdeelde grensstad Gorizia gaan samenwerken. Ze staan te popelen en hebben samen alvast een peperdure MRI gekocht.

Bas Mesters

Hemelsbreed is de afstand tussen de ziekenhuizen van het Sloveense Nova Gorica en het Italiaanse Gorizia nog geen 300 meter. Maar decennia lang was dit een vrijwel niet te overbruggen kloof. Na de Tweede Wereldoorlog raakte Gorizia driekwart van zijn grondgebied kwijt aan Joegoslavië. Dwars door de stad heen werd een muur gebouwd, waarmee de plaats bekend werd als ‘klein Berlijn’. De bevolking werd in tweeën gedeeld: 35 duizend personen vonden zich terug in het Oostblok, een even groot aantal bleef Italiaans.

Brokstukken

Op 1 mei halen de presidenten van Slovenië en Italië en de voorzitter van de Europese Commissie Romano Prodi de laatste brokstukken van de muur symbolisch neer. De EU subsidieert de ontwikkeling van toerisme, transportsystemen en riolering in de herenigde stad, die nog steeds in twee landen ligt. Ook de ziekenhuizen, die beide vlak bij de voormalige muur liggen, staan te popelen om samen te werken.

Directeur Darko Ziberna van het Dr. Franca Derganca ziekenhuis in Nova Gorica heeft jaren toegewerkt naar de samenwerking met het ziekenhuis in de Italiaanse zusterstad. ‘Die is erg belangrijk voor onze ziekenhuizen. Zowel voor de Italianen als voor ons geldt dat wij elkaars naaste buren zijn en dat samenwerking dus zeer vanzelfsprekend is.’  Vele vergaderingen tussen directie, dokters en verplegers van beide ziekenhuizen gingen aan de samenwerking vooraf. ‘Daarbij ontdekten we dat er veel mogelijk is en dat de ziekenhuizen goed op elkaar aansluiten.’

De afgelopen jaar hielpen de ziekenhuizen elkaar in noodgevallen, bijvoorbeeld bij patiënten met ernstige trauma’s. Sommige Italiaanse artsen werkten al in Slovenië. Dat kon doordat ze een dubbele nationaliteit hadden. Maar nu gaat de samenwerking, gesteund door fondsen van de Europese Unie (EU), de Italiaanse regio Friuli-Venezia Giulia en de Sloveense overheid echt van start.

Een voorbeeld van de nieuwe samenwerking is de gezamenlijke aanschaf van een MRI: een investering van 2 miljoen euro, die de EU voor 70 procent financiert. Het wordt een mobiele MRI, gemonteerd op een vrachtwagen, vertelt de Italiaanse dokter Bernardo Spazzapan, die namens zijn ziekenhuis de samenwerking met de Slovenen coördineert. ‘Drie dagen staat de wagen hier en drie dagen bij de buren. Ook andere ziekenhuizen zullen ervan profiteren.’

Overeenkomsten

Ook samenwerking op het gebied van universitair onderzoek staat gepland. De ziekenhuizen hopen samen met de universiteiten van Udine en Triëst in Italië en Ljubljana in Slovenië hun expertise te vergroten. Op het gebied van preventieprogramma’s, psychiatrie, orthopedie, hemodialyse, traumatologie, neurologie en enkele andere specialisaties zijn coöperatieovereenkomsten getekend die deels worden gesubsidieerd met de interregionale fondsen van de EU.

De ziekenhuizen lijken op elkaar, vertellen Ziberna en Spazzapan. Beide hebben ongeveer 110 artsen en tussen de twee- en driehonderd bedden. De specialisaties komen ook overeen. ‘In het verleden was onze benadering van patiënten wellicht hiërarchischer dan de Italiaanse’, zegt Ziberna, ‘maar verder verschillen de medische cultuur in het oosten en die het westen niet zo veel.’ Het Sloveense ziekenhuis is nieuwer dan het Italiaanse; dat laatste is nu bezig met nieuwbouw. En Slovenië kampt minder met het West-Europese probleem van gebrek aan verplegend personeel. ‘Maar’, zegt Ziberna, ‘de Sloveense patiënten zijn al even veeleisend als de Italiaanse; zij vragen net als de Italianen veel om medicijnen.’

verzekering

Het grootste probleem bij de samenwerking was om uit te vinden hoe de verzekering de behandeling in beide ziekenhuizen zou dekken. In Italië heeft de staat de verantwoordelijkheid van de gezondheidszorg gedelegeerd naar de regio’s. In Slovenië vallen de ziekenhuizen direct onder het ministerie van Gezondheidszorg. ‘De hogere overheden stonden zeer wantrouwig tegenover het project. Dat te stroomlijnen, heeft ons heel wat hoofdbrekens gekost’, zegt Spazzapan.

Maar op 1 mei is het zover. Dokter Spazzapan: ‘Een droom gaat in vervulling en waarschijnlijk zullen we de samenwerking in de toekomst nog flink uitbreiden. We hopen dat ons initiatief de bevolking zal helpen de banden te herstellen die na de oorlog voor zo lang op zo’n pijnlijke wijze werden verbroken.’

Bas Mesters,

journalist in Rome