Bewijs medische werking cannabis gering

Het bewijs voor een effect van cannabis en cannabinoïden bij een reeks ziektebeelden is matig. Dat komt vooral doordat de kwaliteit van het onderzoek te wensen overlaat. Dat geldt met name voor de kwaliteit van het onderzoek naar de behandeling van chronische pijn. De kwaliteit van het bewijs voor verbetering van misselijkheid en overgeven bij chemotherapie, slaapstoornissen en Tourette door gebruik van cannabinoïden is zelfs laag.

Dat blijkt uit een systematische review door Penny  Whiting e.a., onder wie projectleider Jos Kleijnen (Universiteit Maastricht). Zij selecteerden 79 studies met in totaal ruim 6400 deelnemers die pasten binnen de criteria voor meta-analyse en publiceerden hun bevindingen in JAMA.

De meeste studies wekten weliswaar de suggestie dat cannabinoïden de symptomen verbeterden, maar die verbanden waren in lang niet alle studies statistisch significant. Bewijs voor de veronderstelde gunstige effecten bij de behandeling van chronische neuropatische pijn en spasticiteit als gevolg van multipele sclerose bleek bijvoorbeeld matig. Uitgesproken zwak was de evidentie voor verbetering van misselijkheidsklachten bij chemotherapie, gewichtstoename bij hiv, slaapstoornissen en Tourette. De verbetering van angststoornissen was nog slechter bewezen.

De onderzoekers vonden daarentegen wel een verhoogd risico op kortetermijnbijwerkingen zoals duizeligheid, droge mond, misselijkheid, moeheid, slaperigheid, euforie, overgeven, desoriëntatie, sufheid, verwardheid, evenwichtsstoornissen en hallucinaties.

Het medisch gebruik van cannabis en cannabinoïden wordt niet alleen door deze literatuurstudie in twijfel getrokken. In een commentaar wijzen Deepak D’Souza en Mohini Ranganathan er nog maar eens op dat er een klein, maar onbetwist risico bestaat dat het gebruik van marihuana leidt tot een psychose, of tot exacerbaties bij mensen die bekend zijn met dit ziektebeeld. Zij wijzen veder op het feit dat het brein zich tot het 25ste levensjaar ontwikkelt en dat daarbij het endocannabinoïde systeem een belangrijke rol speelt. Tegelijkertijd, zo waarschuwen ze, weten we dat blootstelling gedurende deze kritische periode aan cannabinoïden langdurige veranderingen in gedrag en cognitie teweeg kan brengen.

Henk Maassen

Jama: 
doi:10.1001/jama.2015.6358

Cannabis in het basispakket (20 september 2005)
Psychotische symptomen na cannabisgebruik (11 maart 2011)
Effect cannabis op MS onduidelijk (10 november 2003)