Voorzitter KAMG: an apple a day…

Het besef dat je de dokter beter buiten de deur kunt houden, is eeuwenoud en diepgeworteld. Want als de dokter moest komen was je ziek en dat betekende niet veel goeds. In de huidige tijd hoort ziekte bij het leven en de dokter dus ook. Een burger ziet de huisarts gemiddeld zes keer per jaar en de kosten van de gezondheidszorg zijn exponentieel gestegen. Zonder nader in te gaan op oorzaak, gevolg en samenhang, kom ik in de publieke sector regelmatig uitingen tegen dat het contact met de dokter beter vermeden kan worden. Immers: ‘een dokter medicaliseert en dat is ongewenst’.

Gesteund door het besef dat de zorg meer gaat kosten dan we gezamenlijk kunnen en willen opbrengen, is een beweging op gang gebracht. Een beweging waardoor er meer aandacht is voor preventie. Waarbij normaliserend gekeken wordt naar de participatie van mensen in de maatschappij ondanks ziekte of gebrek. En waarin het zoeken naar eigen oplossingen voorop staat alvorens een beroep gedaan wordt op formele zorg. ‘Kantelen’ noemen we dat.

Om daaraan vorm te geven, richten gemeenten sociale wijkteams in: zelfsturende teams, multidisciplinair samengesteld met een vergaande bevoegdheid om zaken dichtbij de burger (aan de keukentafel) te organiseren, zodat deze ‘vanuit eigen kracht’ oplossingen kan realiseren waardoor het beroep op formele zorg kan afnemen. En dat is natuurlijk spannend!

Hoé spannend blijkt wel uit de brief van 6 november over de langdurige zorg. Hierin kantelt nu ook de staatssecretaris, maar dan de andere kant op: vanuit de gedachte dat het onwenselijk is om lijfsgebonden zorg voor mensen op te splitsen is het zijn voornemen de persoonlijke verzorging vrijwel helemaal onder de reikwijdte van de zorgverzekeringswet te brengen.

Opeens is de ambitie om vanuit meerdere financieringssystemen geïntegreerde zorg onder verantwoordelijkheid van één partij, i.c. de gemeente, te brengen een te grote stap gebleken. Jammer! De hoop dat hiermee minder versnippering zal ontstaan door een duidelijker ordening en positionering zal ijdel blijken. Nieuwe problemen bijvoorbeeld rond de zorg voor lichamelijk gehandicapten dienen zich nu al aan.

De gedachte dat we steeds weer nieuwe zorgproblemen door systeemingrepen kunnen oplossen is principieel onjuist. We moeten juist de ontwikkeling van eigen kracht van burger én zorgverlening binnen de volle breedte van de sociaal-maatschappelijke context faciliteren maar ook aanspreken, zodat binnen een geïntegreerd systeem voldoende individuele oplossingen ‘op maat’ gevonden kunnen worden.

En dat is nu precies waar wij als artsen maatschappij & gezondheid warm van worden. Wij kunnen op individueel niveau sociaal-medische problemen onderkennen die het ontwikkelen van eigen kracht en het realiseren van eigen oplossingen in de weg staan. Vervolgens zijn wij in staat zorg slim te organiseren en in te richten: wij signaleren lacunes en dragen zorg voor kansrijke verbindingen tussen alle relevante domeinen om daadwerkelijk geïntegreerde zorg van goede kwaliteit te ontwikkelen en we brengen daarover praktische en haalbare beleidsadviezen uit.

Heb je daarvoor nou een dokter nodig? Nou en of, maar wel eentje met speciale competenties om te kunnen demedicaliseren: de arts maatschappij & gezondheid!

Cisca Koning, voorzitter KAMG